تاثیر دگرآسیبی عصاره درمنه (Artemisia sieberi) بر خصوصیات سبزشدن و جذب عناصر غذایی کهور ایرانی (Prosopis cineraria)

چکیده مبسوط اثرات دگرآسیبی گیاهان بر یکدیگر یکی از دغدغه های مهم در اصلاح و احیای مراتع کشور است. دگرآسیبی به اثرات بازدارنده یک گیاه بر رشد، نمو و یا سبز شدن گیاه دیگر اشاره دارد. ازجمله روش های احیاء مراتع، کاشت گونه های مناسب و سازگار است؛ اما بدون در نظر گرفتن خاصیت دگرآسیبی گیاه احتمال شکست پروژه زیاد است. در تحقیق حاضر تاثیر عصاره درمنه دشتی بر سبز شدن، برخی خصوصیات موفولوژیک و محتوی عناصر غذایی کهور ایرانی که جوانه زنی سختی دارد، تحقیق حاضر در محیط گلخانه با شرایط دمایی 5 ± 23 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 60 درصد اجرا شد. طرح آزمایشی مورد استفاده کاملا تصادفی با 4 تکرار بود. نمونه های خاک از روستای دجینگ در شهرستان خاش (استان سیستان و بلوچستان) جمع آوری شدند. به منظور تهیه عصاره گیاهی، نمونه های درمنه دشتی در سایه خشک و سپس آسیاب شدند. سپس 190 گرم از پودر گیاهی در ظروف یک لیتری قرار داده شد. مقدار یک لیتر اتانول خالص بر روی نمونه های پودر شده ریخته شد و بر روی دستگاه شیکر به مدت 24 ساعت قرار داده شد. محلول حاصل از صافی عبور داده شد و عصاره به دست آمد. کشت بذرها در گلدان های پلاستیکی به گنجایش شش کیلوگرم انجام شد و در هر گلدان سه کیلوگرم خاک ریخته شد. در هر گلدان تعداد 30 بذر به عمق سه سانتی متر کشت شد. تیمارها در دو غلظت 2/0 درصد (2 میلی لیتر در 1000 میلی لیتر آب مقطر) ، 4/0 درصد و صفر به همراه آبیاری گیاه اعمال شدند. صفات مورد اندازه گیری شامل سرعت و درصد سبز شدن، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک جوانه ها، محتوی کلروفیل، کاروتنوئید و محتوی عناصر غذایی کهور ایرانی بود. نتایج نشان داد بیشترین درصد و سرعت سبز شدن بذر مربوط به تیمار 2/0 درصد بود. در حالی که غلظت 4/0 درصد تاثیر بازدارندگی بر جوانه زنی گیاه داشت. با افزایش غلظت عصاره، طول ریشه چه و ساقه چه و وزن خشک گیاه کاهش معنی دار داشت. بیشترین و کمترین طول ریشه چه، ساقه چه و وزن خشک گیاه به ترتیب مربوط به تیمار صفر و 4/0 درصد بود. نتایج نشان داد عصاره درمنه دشتی باعث کاهش معنی دار رنگیزه های فتوسنتزی گیاه شد. بیشترین کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کاروتنوئید مربوط به تیمار صفر بود و با افزایش غلظت عصاره محتوی رنگیزه های فتوسنتزی کاهش یافت. بیشترین و کمترین محتوی نیتروژن و فسفر گیاه به ترتیب در تیمار 2/0 و 4/0 درصد اندازه گیری شد. مقدار پتاسیم و منگنز با افزایش غلظت عصاره کاهش یافت. در حالی که با افزایش غلظت عصاره مقدار روی در بافت های گیاهی افزایش معنی دار داشت. به طور کلی عصاره درمنه دشتی در غلظت 2/0 درصد باعث افزایش سبز شدن کهور ایرانی شد. به طور کلی، با افزایش غلظت عصاره درمنه دشتی، صفات مورفولوژیک و رنگیزه های فتوسنتزی کهور ایرانی کاهش داشتند. عصاره درمنه بر جذب عناصر غذایی توسط کهور ایرانی تاثیر متفاوت داشت. به طوری که در غلظت های پایین باعث افزایش جذب نیتروژن و فسفر و در غلظت های بالا باعث افزایش جذب منگنز گردید. غلظت 2/0 درصد عصاره درمنه بر روی سبز شدن گیاه تاثیر مثبت داشت. با توجه به تاثیر مثبت درمنه دشتی بر افزایش سبز شدن کهور ایرانی می توان از عصاره گیاه در غلظت های پایین برای افزایش جوانه زنی کهور ایرانی استفاده نمود. به ویژه این که کهور ایرانی دارای مشکل جوانه زنی است؛ اما با توجه به تاثیر منفی درمنه دشتی بر رشد و جذب عناصر غذایی در کهور ایرانی کشت این دو گیاه باهم در مراتع خشک توصیه نمی شود. جنبه های نوآوری: 1- عصاره درمنه دشتی تاثیر بازدارنده بر سبز شدن بذر کهور ایرانی داشت.
2- با افزایش غلظت عصاره درمنه، خصوصیات مورفولوژیک کهور ایرانی کاهش داشت.
3- عصاره درمنه دشتی تاثیر منفی بر رنگیزه های فتوسنتزی کهور ایرانی داشت.