تاثیر اسید اگزالیک بر سینتیک رهاسازی روی در برخی خاک های شور اراضی پسته کاری (استان کرمان)

روی یکی از عناصر کم مصرف ضروری برای گیاه و انسان است و در بسیاری از چرخه های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی موجودات زنده نقش دارد. در شرایط کمبود روی، گیاهان از طریق ترشح اسیدهای آلی در ریزوسفر سبب افزایش فراهمی روی در خاک می شوند. به منظور بررسی سینتیک رهاسازی روی توسط اسیداگزالیک، 5/1 گرم از نمونه های خاک سطحی (30-0 سانتی متر) در دو تکرار به لوله های پلی اتیلنی حاوی 15 میلی لیتر اسید اگزالیک (نسبت 10:1 خاک به محلول) در دو سطح 100 و 200 میلی گرم در لیتر اضافه و سوسپانسیون ها در بازه زمانی 1 تا 72 ساعت تکان داده شدند. در زمان های مشخص شده غلظت روی در عصاره با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد؛ سپس معادلات مختلف سینتیکی بر داده های حاصل از آزمایش برازش داده گردیدند. با توجه به نتایج، الگوی رهاسازی روی در خاک نشان داد که رهاسازی روی در ابتدا با سرعت زیاد انجام گرفته و با گذشت زمان به تدریج به یک تعادل نسبی رسیده است. افزایش سطح اسید اگزالیک در تمامی زمان ها سبب کاهش رهاسازی روی در خاک های مورد مطالعه شد. بر اساس ضریب تبیین و خطای استاندارد معادلات برازش یافته، معادلات ایلوویچ، تابع توانی و پخشیدگی پارابولیک و در انتها معادله مرتبه صفر به ترتیب به عنوان بهترین معادلات در توصیف داده ها شناخته شدند. نتایج نشان می دهد که کاربرد اسید اگزالیک در سطح 100 میلی گرم در لیتر می تواند سبب افزایش رهاسازی روی و افزایش قابلیت دسترسی آن در خاک شود.