بررسی های ساختار یک برگ قرآن پوست نوشت متعلق به موزه قرآن و کتابت تبریز

قرآن‏ های سده ‏های اولیه اسلام که به خط کوفی و اکثرا بر روی پوست نگاشته شده‏ اند از برجسته‏ ترین آثار باقیمانده از آن دوران می باشند که در میان ملل مسلمان و حتی غیرمسلمان از اهمیت و ارزش والایی برخوردار بوده و هستند که همین حرمت و تبرک، گاه باعث حفظ و نگهداری و گاهی نیز، درنتیجه ی استفاده‏ ی فراوان، باعث از بین رفتن آن ها شده است. اثر موردمطالعه در این پژوهش نیز، یک صفحه قرآن در موزه‏ ی قرآن و کتابت شهر تبریز است که با وجود ارزش‏ های تاریخی آن، تاکنون هیچ‏گونه مطالعه و بررسی آزمایشگاهی در مورد ویژگی‏ های آن ازجمله، شناسایی قدمت و اجزای تشکیل دهنده ی آن صورت نگرفته است. در طی این پژوهش، جهت بررسی اصالت اثر از روش بررسی سطحی به روش بازتاب نگاری فرابنفش، برای تشخیص نوع و جنس سند، از روش طیف‏ سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه (FTIR) ، برای تعیین گونه‏ ی جانوری مورداستفاده از مشاهدات میکروسکوپی به وسیله لوپ دیجیتال و همچنین، مطالعه مقطع عرضی پوست با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) و درنهایت، جهت شناسایی مرکب‏ های به کاررفته، از طیف سنجی پراش پرتوایکس (SEM-EDX) بهره گرفته شده است. نتایج حاصل نشان دادند که بستر این اثر از جنس پوست بوده و پوست مورداستفاده از گونه‏ ی پوست گوسفند است. در مورد مرکب سیاه، با توجه به وجود مس با درصد بالا در ترکیب، استفاده از مرکب مطوس مطرح می‏شود. همچنین در مورد مرکب قرمز نیز با توجه به میزان جیوه و سولفور، احتمالا از رنگ شنگرف در این مرکب استفاده شده است. نتایج حاصل از ارزیابی اصالت اثر نیز حاکی از آن است که هیچ گونه خطوط پاک شده و یا افزوده شده ای در این اثر مشاهده نمی‏ شود که درنتیجه، می‏توان ادعا کرد که اثر عاری از هرگونه جعل در متن و امضا است.