هنجارهای اخلاقی در تفسیر متون مقدس

جز اندک متون ساده و روشنی که گویی معانی آشکاری دارند، به میزانی که متون حاوی معانی یا لایه های متعدد می شوند، فهم و ادراکشان نیازمند تلاش جدی تری است. متون مقدس از این حیث بیش از متون دیگر نیازمند تفسیر هستند. تفسیر، در اینجا، به معنای تلاش برای پرده گشایی از متون و دریافت معنا، یا معانی، آنها است. این کار، افزون بر الزامات خاص فنی و صوری و توجه به اصول زبانی و ساختاری در فهم متن، نیازمند کوششی اخلاقی است. اخلاق تفسیر بیانگر هنجارها یا منش هایی است که رعایت یا داشتن آنها مایه اطمینان خاطری می شود که ما به معنای متن وقوف پیدا کنیم. رعایت اخلاق تفسیر می تواند ما را به سمت آرمان تفسیر کامل و مطابق با واقع هدایت کند، بی آنکه لزوما ما را به طور مطلق بدان برساند. اخلاق تفسیر مستلزم آن است که مفسر خود را بشناسد و صادقانه بکوشد در پی دریافت معنای متون مقدس باشد نه تحمیل مقصود خود بر متن یا بی توجهی به مفروضات شخصی یا زمانه خویش. در این نوشته، پس از بیان سه فرض اساسی در تفسیر، برخی هنجارها و منش های اخلاقی که لازمه تفسیر درست هستند، مانند جدیت در فهم، توجه به لایه های متن، همدلی با ماتن، توجه به بستر متن، داشتن معیار یکسان، تواضع معرفتی، توجه به سنت تفسیری و احترام به آرای مفسران، و توجه به دیدگاه های بدیل، همواره با برخی نمونه ها، بیان می شود.