اثرات سطوح مختلف قند رافینوز و رقیق کننده های مختلف بر خصوصیات منی قوچ دالاق پس از انجماد و یخ گشایی

یکی از فناوری های مهم برای نگهداری ذخایر ژنتیکی، انجماد منی است. از آنجایی که انجماد باعث کاهش باروری اسپرم می شود، افزودن موادی به منی که باروری آن را حفظ کند، مهم می باشد. از ابتدای بکارگیری تکنیک تلقیح مصنوعی، رقیق کننده های مختلفی جهت نگهداری منی در شرایط مایع و انجماد استفاده شده است. بنابراین هدف این پژوهش، بررسی افزودن سطوح مختلف رافینوز و رقیق کننده های شیر، تریس-زرده تخم مرغ و تریس-لسیتین سویا بر ویژگی های منی قوچ پس از انجماد و یخ گشایی بود.

نمونه های منی از چهار راس قوچ دالاق بالغ جمع آوری و در رقیق کننده های مختلف، رقیق سازی شدند و سپس رافینوز افزوده شد. نمونه های منی در پایوت های نیم میلی لیتری شدند و به مدت 150 دقیقه در دمای 4 درجه سانتی گراد خنک و سپس در نیتروژن مایع منجمد گردیدند. پایوت های منجمد شده برای ذخیره سازی به تانک حاوی نیتروژن منتقل شدند. پس از یخ گشایی فراسنجه های کیفی اسپرماتوزوآ شامل درصد تحرک اسپرم، زنده مانی، سلامت غشاء و اسپرم طبیعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. این آزمایش در قالب آزمایش فاکتوریل 3×4 با آرایش کاملا تصادفی انجام شد. تیمارها شامل چهار سطح رافینوز (صفر، 60، 70 و 80 میلی مولار) و سه نوع رقیق کننده (شیر، تریس-زرده تخم مرغ و تریس-لسیتین سویا) بودند. داده های به دست آمده از این پژوهش با استفاده از نرم افزار آماری SAS (مدل 1/9) با رویه ANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. مقایسه میانگین داده ها توسط آزمون توکی در سطح خطای 1 درصد انجام شد.

نتایج نشان داد که تاثیر افزودن رافینوز بر تحرک و زنده مانی اسپرم معنی دار بود (0/01>P). ولی بر درصد سلامت غشاء و درصد اسپرم با مورفولوژی طبیعی تاثیر معنی دار نداشت. تاثیر رقیق کننده ها بر درصد تحرک، زنده مانی، سلامت غشاء و اسپرم با مورفولوژی طبیعی معنی دار بود (0/01>P). اثر متقابل سطوح رافینوز و رقیق کننده ها بر درصد تحرک، سلامت غشاء و مورفولوژی طبیعی اسپرم ها معنی دار بود ولی بر درصد زنده مانی تاثیر معنی دار نداشت. بیشترین تحرک اسپرم (2/09±35/00 درصد) در رقیق کننده تریس-زرده تخم مرغ حاوی 60 میلی مولار رافینوز به دست آمد. بیشترین زنده مانی اسپرم (1/88±74/40 درصد) در سطح 80 میلی مولار رافینوز بود ولی بیشترین درصد سلامت غشاء (2/60±66/40 درصد) در رقیق کننده زرده تخم مرغ حاوی صفر میلی مولار رافینوز مشاهده شد. بیشترین درصد اسپرم طبیعی (2/82±74/80 درصد) در رقیق کننده تریس-لسیتین سویا حاوی 60 میلی مولار رافینوز به دست آمد.

یافته های تحقیق نشان داد که خصوصیات اسپرم شامل درصد تحرک و اسپرم طبیعی در سطح 60 میلی مولار رافینوز، سلامت غشاء در تیمار شاهد و زنده مانی در سطح 80 میلی مولار بهتر حفظ شد. از طرفی، رقیق کننده تریس-زرده تخم مرغ نسبت به شیر و تریس-لسیتین سویا تاثیر بیشتری بر حفظ ویژگی های اسپرم قوچ داشت.