تاثیر تلقیح بذر با سایکوسل، سودوموناس و آزوسپریلیوم بر رنگدانه های فتوسنتزی، عملکرد و دوره ی پر شدن دانه گندم در شرایط تنش شوری

شوری خاک از جمله مهم ترین عامل های محدودکننده رشد و تولید گیاهان زراعی در مناطق خشک و نیمه خشک است. کاربرد سایکوسل و کودهای زیستی همانند باکتری های محرک رشد، نقش مهمی را در بهبود عملکرد تحت تنش شوری ایفا می کنند. شاهارونا و همکاران در نتایج بررسی های خود گزارش کردند، استفاده از باکتری های محرک رشد ممکن است یک راهبرد (استراتژی) مناسب برای بهبود رشد گیاه در خاک های شور باشد. براتو و همکاران در نتایج بررسی های خود گزارش کردند، تنش شوری محتوای کلروفیل (سبزینه) ذرت را کاهش داد ولی تلقیح بذر با کودهای زیستی رنگدانه های فتوسنتزی _نورساختی) را افزایش داد. عثمان در نتایج بررسی های خود تاکید کرد، تیمار گیاهان با سایکوسل می تواند غلظت کلروفیل و کاروتنوئید را افزایش، مرحله های فوتوفسفریلاسیون (فسفریله شدن نوری) را تسریع و میزان فتوسنتز را تحریک کند. از این رو درک واکنش های فیزیولوژیکی گندم تحت تنش شوری ممکن است به توسعه برنامه هایی کمک کند که هدف آن بهبود عملکرد است. بنابراین هدف این بررسی، ارزیابی تاثیر شوری خاک و تلقیح بذر با سایکوسل، سودوموناس و آزوسپریلیوم بر رنگدانه های فتوسنتزی، عملکرد و دوره ی پر شدن دانه گندم بود. به منظور بررسی تاثیر شوری خاک و تلقیح بذر با سایکوسل، سودوموناس و آزوسپریلیوم بر رنگدانه های فتوسنتزی، عملکرد و دوره ی پر شدن دانه گندم، آزمایش فاکتوریلی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه محقق اردبیلی در سال زراعی 1395 انجام شد. تیمارها شامل چهار سطح شوری (بدون شوری به عنوان شاهد و اعمال شوری های 25، 50 و 75 میلی مولار) با استفاده از نمک NaCl و تلقیح بذر با سایکوسل، سودوموناس و آزوسپریلیوم در شش سطح (بدون تلقیح بذر به عنوان شاهد، تلقیح با سودوموناس، آزوسپریلیوم و کاربرد توام سودوموناس و آزوسپریلیوم، سایکوسل در دو سطح 5-10 و 6-10 میلی مولار) بودند. سودوموناس پوتیدا استرین 186 و ازتوباکتر کروکوکوم استرین 5 از ریزوسفر گندم بوسیله موسسه تحقیقات خاک و آب تهران جداسازی شدند. تراکم ریزجانداران (میکروارگانیسم های) استفاده شده به عنوان باکتری های محرک رشد در این ازمایش 108 باکتری زنده و فعال در هر گرم بود. نتایج و بحث: نتایج نشان داد، سرعت و طول دوره پر شدن دانه، محتوای کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کارتنوئید تحت تاثیر سطوح شوری، تلقیح بذر با سایکوسل، سودوموناس و آزوسپریلیوم در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. شوری عملکرد، وزن ریشه، محتوای کلروفیل a ، b، کلروفیل کل و کارتنوئید، سرعت و طول دوره پر شدن دانه را کاهش داد. در حالی که این صفات به واسطه ی تلقیح بذر با سایکوسل، سودوموناس و آزوسپریلیوم افزایش یافت. مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین سرعت و طول دوره پر شدن دانه (به ترتیب 00253/0 گرم در روز و 226/39 روز) ، در تلقیح توام بذر با آزوسپریلیوم و سودوموناس در شرایط بدون اعمال شوری و کمترین آنها (00101/0 گرم در روز و 647/25 روز) ، در بدون تلقیح بذر در بالاترین سطح شوری به دست آمد. در بالاترین سطح از شوری (75 میلی مولار) محتوای کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کاروتنوئید به ترتیب 31/23، 18/33، 61/22 و 62/42 درصد در مقایسه با بدون اعمال شوری کاهش یافت. تلقیح بذر با سایکوسل، سودوموناس و آزوسپریلیوم محتوای کلروفیل a، b، کاروتنوئید و کلروفیل کل را در شرایط شوری همانند شرایط عادی (نرمال) افزایش داد. بیشترین عملکرد دانه در حالت بدون اعمال شوری، کاربرد توام سودوموناس و آزوسپریلیوم و کمترین آن ها در شوری 75 میلی مولار و بدون تلقیح بذر با سایکوسل، سودوموناس و آزوسپریلیوم به دست آمد. به نظر می رسد تلقیح بذر با کودهای زیستی و سایکوسل می تواند به عنوان یک ابزار مناسب برای افزایش عملکرد و طول دوره پر شدن دانه گندم تحت تنش شوری باشد.