مطالعه ویژگی های فیتوشیمیایی و آنتی اکسیدانی ژنوتیپ های مختلف ریواس(Rheum ribes L.) جمع آوری شده از مناطق مختلف ایران

جنس ریواس (Rheum) یکی از مهمترین سرده های خانواده علف هفت بند (Polygonaceae) می باشد. ساقه گل دهنده ریواس حاوی مقادیر بالایی از ترکیبات فنولیکی و آنتی اکسیدانی هستند که اثرات مفید بر سلامتی انسان دارند. هدف این پژوهش،بررسی ویژگی های فیتوشیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانی ژنوتیپ های جمع آوری شده از 16 منطقه مختلف ایران بود. نتایج نشان داد که منطقه جغرافیایی تاثیر معنی داری روی ویژگی های فیتوشیمیایی شامل فنول کل، فلاونوئیدکل، ویتامین ث، تانن کل، کربوهیدرات محلول، کارتنوئید کل، کلروفیلa و b، اسیدیته قابل تیتر، pH و مواد جامد محلول ریواس دارد. بیشترین میزان فنول کل ریواس (33/16 میلی گرم معادل گالیک اسید بر گرم وزن خشک گیاه) در نمونه های منطقه تکاب و بیشترین میزان فلاونوئید کل (37/0 میلی گرم معادل کوئرستین بر گرم وزن خشک گیاه) در سقز مشاهده شد. بیشترین میزان ویتامین ث در نمونه های سقز (18/28 میلی گرم بر گرم وزن خشک گیاه) مشاهده شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که فعالیت آنتی اکسیدانی گیاه، تحت تاثیرمنطقه جمع آوری بود. بیشترین (24/91 درصد) و کمترین (80/10 درصد) فعالیت آنتی اکسیدانی در روش DPPH به ترتیب در نمونه های مناطق سقز و کرمانشاه مشاهده شد. در روش FRAP بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی در ساقه گل دهنده ژنوتیپG8 (لواسان) با 98/15 و کمترین آن در ژنوتیپG10 (کرمانشاه) با 14/0 میکرومول بر گرم وزن خشک گیاه مشاهده شد. در دندروگرام حاصل (بر اساس 13 صفت) باروش Ward، نمونه ها به سه گروه اصلی تقسیم شدند. در کل نمونه های جمع آوری شده از مناطق اشنویه (G1) ، لواسان (G8) و سقز (G13) دارای خصوصیات ارزشمندی هستند که با مطالعات تکمیلی می توان در برنامه های بهنژادی از اینژنوتیپ ها استفاده کرده و گامی مهم در جهت بهره برداری از مواد موثره این گیاه در صنایع داروسازی و غذایی کشور برداشت.