شناسایی و سنجش کمی و کیفی ترکیبات پلی هیدروکسیلات نفتاکینونی پوسته و خار توتیای دریایی اکینومترا ماتایی خلیج فارس

اهداف: توتیاهای دریایی به دلیل اهمیت تجاری گنادشان در صنعت جهانی بسیار مورد مطالعه قرار گرفته اند. اگر چه بعد از برداشتن گنادهای خوراکی، باقی مانده پوسته ها و خارها به عنوان زباله غذایی بدون استفاده بیشتر دور ریخته می شود، اما پوسته ها دارای رنگدانه های پلی هیدروکسیلات- 1و4- نفتاکینون (PHNQ) متنوع هستند. هدف مطالعه حاضر، شناسایی و سنجش کمی و کیفی ترکیبات پلی هیدروکسیلات نفتاکینونی پوسته و خار توتیای دریایی اکینومترا ماتایی (Echinometra mathaei) خلیج فارس بود. در این مطالعه تجربی، گونه اکینومترا ماتایی برای نمونه توتیای دریایی مورد آزمایش، تشخیص داده شد. توتیاهای دریایی در فروردین 1393 از ساحل پارک زیتون واقع در جزیره قشم خلیج فارس جمع آوری شدند. رنگدانه های پوسته و خار به کمک هیدروکلریک اسید از توتیای دریایی استخراج شد. سپس کمیت ترکیبات نفتاکینونی به کمک روش طیف سنجی و با استفاده از اسپکتروفتومتری و کیفیت آنها با استفاده از روش کروماتوگرافی مایع طیف سنج جرمی (LC-MS) و کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا (HPLC) ارزیابی شد. تحلیل آماری داده ها با آزمون تحلیل واریانس و مقایسه میانگین با آزمون چنددامنه ای دانکن در سطح احتمال 5% و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 19 و رسم نمودار با نرم افزار Excel 2013 انجام گرفت. بیشترین رنگدانه ها از نظر کمی، به ترتیب اسپینوکروم A، C، B و اکینوکروم A بودند. حضور رنگیزه های PHNQ موجود در رنگدانه ها، به ترتیب اسپینوکروم B و C، اکینوکروم A و اسپینوکروم A تایید شد. حضور هر یک از چهار رنگیزه در رنگدانه های خار و پوسته با استفاده از روش های کمی و کیفی مورد تایید است. بیشترین رنگدانه ها به ترتیب، اسپینوکروم A، C، B و اکینوکروم A هستند.