«چهار گنج» فردوسی در «دفتر بغدادی» شاهنامه نکته ای نویافته در طومار نقالی محمدبقای وارس بخاری

محمدبقای وارس بخاری یکی از داستان پردازان ناشناخته، اما متبحر سده دهم هجری در آسیای میانه است که تا به امروز از او یک طومار نقالی ناشناخته موسوم به بحرالتواریخ و «حماسه مسیب نامه» به دست آمده است. طومار بحر التواریخ به دلیل قدمت و جامعیت داستانی آن نکاتی بسیار و نویافته داشت که ماخذ برخی از آن ها شاهنامه و دیگر امهات متون شناخته شده نیست. پژوهش حاضر با هدف معرفی نکته ای نویافته از طومار بحر التواریخ در دو بخش، ضمن معرفی وارس بخاری و آثارش، برای نخستین بار یادکردی از چهار روایت مستقل خروج نامه رستم، فرامرزنامه، شبرنگ نامه و بیجن نامه، با عنوان «چهار گنج» به دست داده و سپس نکات نویافته گزارش هر پاره از این طومار، در مقایسه با متن منتشره فرامرزنامه، شبرنگ نامه و بیژن نامه ارائه شده است. بر اساس توجیه افسانه گون وارس بخاری، فردوسی بنا بر درخواست خلیفه بغداد، چهار گنج را با عنوان دفتر بغدادی سروده و به شاهنامه ضمیمه کرده است.