اثربخشی درمان شناختی - رفتاری بی خوابی (سنتی و مبتنی بر اینترنت) بر حافظه روزمره افراد مبتلا به بی خوابی همبود با افسردگی

بی خوابی یکی از شایع ترین شکایت های عمومی است. بی خوابی بر عملکردهای شناختی از جمله حافظه تاثیر می گذارد. حافظه نقش مهمی در فعالیت های روزمره افراد دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی درمان شناختی-رفتاری بی خوابی سنتی و درمان شناختی-رفتاری بی خوابی مبتنی بر اینترنت بر حافظه روزمره افراد مبتلا به بی خوابی همبود با افسردگی است. روش پژوهش شبه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری برای دو گروه آزمایش و کنترل است. با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس 45 نفر از کارکنان و اساتید دانشگاه فرهنگیان که در پرسشنامه کیفیت خواب پترزبورگ (PSQT) و پرسشنامه افسردگی بک (ویرایش دوم) نمره بالاتر از برش کسب کردند و از طریق مصاحبه تشخیصی بر اساس ملاکهای تشخیصیDSM5، افسردگی و بی خوابی داشتند، انتخاب شدند. با استفاده از گمارش تصادفی، در هر سه گروه (گروه های آزمایش و کنترل) 15 نفر جایگزین شدند. گروه های آزمایش 6 جلسه درمان شناختی-رفتاری برای بی خوابی بر اساس پروتکل ادینگر و کارنی (2015) دریافت کردند. نحوه ارائه درمان در دو گروه متفاوت بود. آزمون حافظه رفتاری ریورمید سه بار (قبل از درمان، بعد از آخرین جلسه درمان و یک ماه بعد از درمان) اجرا شد. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس مختلط و بن فرونی استفاده شد. هر دو گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در حافظه کلامی، جهت یابی، حافظه مربوط به آینده و شاخص حافظه ی کلی، نمره بیشتری کسب کردند. در حافظه دیداری گروه درمان شناختی-رفتاری بی خوابی سنتی CBT-I نسبت به گروه درمان شناختی-رفتاری بی خوابی مبتنی بر اینترنت ICBT-I و کنترل، نمره بیشتری کسب کرد. در عامل یادگیری جدید گروه درمان شناختی-رفتاری بی خوابی مبتنی بر اینترنت، نسبت به گروه درمان شناختی-رفتاری بی خوابی سنتی و کنترل، نمره بیشتری کسب کرد. درعامل حافظه فضایی بین سه گروه، تفاوت معنی داری دیده نشد. نتایج پیگیری، پایا بودن درمان را تایید کرد. هر دو شیوه درمان در بازتوانی شناختی و کاهش مشکلات حافظه روزمره در افراد مبتلا به بی خوابی همبود با افسردگی موثر است.