ارزیابی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیک و تاثیر آن بر کیفیت آب (مطالعه موردی: رودخانه گدارخوش)

خشکسالی یک پدیده طبیعی است که باعث کمبود منابع آب در بخش های مختلف شرب، صنعت و کشاورزی می شود. این پدیده در مقایسه با سایر بلایای طبیعی از نظر شدت وقوع و هم از نظر میزان خساراتی که به بار می آورد، از اهمیت بیشتری برخوردار است. تحقیق حاضر به منظور بررسی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی و تاثیر آن بر کیفیت آب رودخانه گدارخوش واقع در استان ایلام در طول بازه ی زمانی 1365 تا1391، صورت پذیرفته است. بدین منظور از آمار 26 ساله دما و بارش دو ایستگاه هواشناسی، داده دبی و کیفیت آب یک ایستگاه آب سنجی در خروجی حوضه گدارخوش استفاده شد. هم چنین شاخص جریان کمQ90 و شاخص هواشناسی SPI، شاخص خشکسالی هیدرولوژیک SDI در 5 بازه زمانی (3، 6، 12، 24، 48 ماهه) محاسبه گردید. نتایج بررسی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیک حاکی از افزایش شدت و تداوم خشکسالی ها به ویژه خشکسالی هیدرولوژیک در سال های اخیر و وجود تاخیر زمانی 12 ماهه بین وقوع خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیک بوده است. مقایسه دوره های خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیک بر اساس شاخص های SPI و SDI نشان می دهد که حدود 55 درصد خشکسالی های هیدرولوژیک در زمان خشکسالی های هواشناسی که بارندگی ها شرایط نرمالی را نداشته اند، اتفاق افتاده است. هم چنین بر اساس شاخص های SPI و Q90 دوره های مشترک خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیک 11 ماه می باشد. در بررسی تغییرات فوق بر کیفیت آب رودخانه نتایج نشان داد که کاهش دبی رودخانه در اثر خشکسالی و افزایش دما باعث افزایش مقدار آنیون ها شامل سولفات، کلر و بیکربنات در سال های خشک نسبت به میانگین دوره آماری، به میزان 09/4 درصد و میزان کاتیون ها شامل سدیم، کلسیم و منیزیم به میزان 04/8 درصد شده است. در سایر پارامترهای کیفی ازجمله هدایت الکتریکی، املاح محلول و نسبت جذب سدیم به ترتیب 24/0، 17/0 و 88/5 درصد افزایش مشاهده گردید ولی براساس نمودار شولر کیفیت آب تقریبا در محدوده قابل قبول می باشد.