تدقیق برآورد فرسایش آبی در ایران

مقدار فرسایش آبی خاک کشور، براساس نقشه ی شدت فرسایش تهیه شده در پژوهشکده ی حفاظت خاک و آبخیزداری با کاربرد روش توان فرسایش (EPM) ، 976 میلیون تن در سال برآورد شده است. این نقشه از نظر شناسایی مناطق حساس تر به فرسایش در هر منطقه، مناسب است، ولی مقادیر برآوردی مدل، نیاز به واسنجی با مقادیر مشاهده ای را دارد که براساس آمار رسوب 276 آبخیز کشور انجام شده است. کمینه و بیشینه ی رسوب دهی سالانه ی مشاهده ای، به ترتیب 4 و 5591، و رسوب دهی سالانه ی برآوردی با مدل، به ترتیب 31 و 2946 تن در کیلومترمربع به دست آمد. نسبت اصلاحی در هشت منطقه ی همگن، با تقسیم میانه ی مقادیر متناظر رسوب مشاهده ای به برآوردی، از 57/0 تا 43/1 محاسبه شد. با اعمال ضریب اصلاحی، مقادیر فرسایش سالانه به تفکیک مناطق همگن محاسبه شد که بیشترین و کمترین میانه به ترتیب با 1063 و 130 تن در کیلومترمربع، به آبخیزهای دریای عمان (منطقه ی 8) و کویرها (منطقه ی 6) تعلق دارد. مقدار فرسایش سالانه ی کشور، 895 میلیون تن (معادل 5/5 تن در هکتار در سال) برآورد شد که بیشترین و کمترین سهم به ترتیب به منطقه ی 8 (33%) و منطقه ی 1 یا ساحلی خزر (5/2%) مربوط است؛ همچنین، ملاحظه شد که برخلاف انتظار، رسوب دهی ویژه ی مشاهده ای با افزایش مساحت، اضافه می شود که دلایل احتمالی آن در متن ارائه شده است.