بازسازی معنایی کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار در کردستان: یک مطالعه کیفی

زنان سرپرست خانوار ازجمله گروه‏های اجتماعی آسیب‏پذیر در جامعه اند و زندگی اجتماعی آنان به دلیل نبودن یا ضعف سرپرستی مرد با چالش‏هایی روبه روست. هدف این پژوهش مطالعه کیفی کیفیت زندگی این قشر از زنان از نگاه خودشان در شهر مرزی بانه در کردستان است؛ شهری که در یک و نیم دهه گذشته به دلیل تحولات اقتصادی، تغییرات اجتماعی زیادی را تجربه کرده و وجود شماری از این زنان، معلول همین تحولات است. روش این پژوهش کیفی است. با 23 نفر از زنان سرپرست خانوار در این شهر مصاحبه عمیق انجام شد. حجم نمونه‏ براساس معیار اشباع نظری تعیین شد. از روش تحلیل محتوای کیفی برای تحلیل داده‏های مصاحبه‏ای استفاده شد. تحلیل‏ها درنهایت سبب ظهور چهار مقوله اصلی زیر شد: فرسودگی تدریجی، طرد و حاشیه‏نشینی، بازتعریف جایگاه زنانگی و حمایت برای بقا. این یافته‏ها نشان می دهند با وجود وضعیت دشوار و کیفیت نامطلوب زندگی این دسته از زنان، کمک‏های مالی و حمایتی نهادهای رسمی حتی در سطوحی پایین در کنار کمک‏های مردمی نقش مهمی در زندگی آنها دارند. نکته مهم این است که این حمایت‏های رسمی و غیررسمی در بسیاری از موارد تنها به حفظ وضعیت موجودشان کمک کرده و به ندرت سبب توانمندی آنها شده است؛ یعنی تنها بقای وضعیت کنونی آنان با ویژگی‏های مذکور را تضمین می‏کند و هدایت حمایت‏ها به ویژه به حوزه اشتغال آنان بسیار موثرتر است.