بررسی و تحلیل برج مهمان دوست دامغان

برج های آرامگاهی بناهایی یادمانی هستند که جلوه بیرونی شان اهمیت بسیار دارد. دسته ای از آن ها در بدنه خارجی خود لبه های مثلث شکل دارند و گنبد قابوس اولین برج شناخته شده از این نوع است. دندانه های گنبد قابوس با فاصله از هم قرار گرفته اند. برج دندانه دار مهمان دوست نیز از این جهت شبیه به گنبد قابوس است. برج مهمان دوست متعلق به دوره سلجوقی است که در آن دوره نوآوری در ساخت بناها رونق داشت. با وجود مطالعاتی که پیش تر درباره آن انجام شده، بررسی نگارنده نشان می دهد که همچنان نکات و مواردی برای پژوهش درباره این برج وجود دارد. هدف مقاله حاضر بررسی بدنه خارجی برج مهمان دوست از جهت ویژگی های معماری و عناصر تزیینی، و نوآوری ها در مقام یکی از برج های آرامگاهی دندانه دار است. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی انجام شده و در این مسیر از مطالعات کتابخانه ای و مشاهده میدانی برج استفاده شده است. مهم ترین نتایج به دست آمده این موارد است: پیش تر در آجرچینی نمای برج، بندهای افقی پر بوده و احتمالا بندهای عمودی انگشت فشاری داشته است و محل و نقش مقرنس آن با مقرنس برج های مشهور پیشین متفاوت است. همچنین این برج با نمونه های دندانه دار مشابهش تفاوت هایی دارد: بخش اصلی بدنه خارجی اش دوازده ضلعی است و دندانه های آن تزیینی اند. بخش بالای بدنه اش به سبب وجود مقرنس در مرحله انتقال، حضور بخشی مدور در بالای بدنه دندانه دار و زیر گنبد، تزیینات پرکار، و موقعیت و عرض بخش تزیین شده، در میان نمونه های مشابه شاخص است. در میان این نمونه ها بخش بالای بدنه برج طغرل بیش ترین شباهت را به برج مهمان دوست دارد.