ارزیابی کمی و تعیین رابطه ی بین وقوع و شدت بیماری پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه کلزا در استان مازندران

ارزیابی بیماری های گیاهی برای توسعه راه بردهای موثر مدیریت تلفیقی بیماری ها، ضروری است. مقدار بیماری، معمولا با دو کمیت وقوع و شدت سنجیده می شود. ارتباط بین وقوع و شدت از مفاهیم مهم در اپیدمیولوژی بیماری‎های گیاهی است. پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه از بیماری های مهم کلزا در دنیا و ایران می باشد. با هدف اندازه گیری وقوع و شدت بیماری و تعیین رابطه ی بین آن ها، 240 مزرعه ی کلزا طی سال‎های 1390،1389، 1394 و 1395 در استان مازندران بررسی شده و در بازدیدهای هفتگی مقدار بیماری در آن ها یادداشت گردید. از لحاظ وقوع و شدت نهایی بیماری، بین مناطق و سال های تحقیق اختلاف معنی دار (P<0.01) وجود داشت. بیشترین مقدار وقوع و شدت (02/34 و 70/23 درصد) در سال 1395 و کمترین آن ها (85/12 و 32/6 درصد) در سال 1394 بود. بین مناطق نیز گلوگاه و ساری به ترتیب بیشترین و کمترین آلودگی به بیماری را داشتند. جهت تعیین رابطه ی بین دو کمیت فوق، داده های مربوطه، از طریق تجزیه رگرسیون خطی با مدل های مختلف ریاضی برازش داده شد که براساس آماره هایی مانند ضریب تبیین (R2) و خطای استاندارد برآوردها، مدل های خطی، آلومتری و ریشه مربع برازش خوبی با داده ها نشان دادند. مدل خطی با توجه به ساده تر بودن و داشتن پیچیدگی محاسباتی کمتر، به عنوان مدل نهایی انتخاب گردید. از لحاظ شیب معادله ی مدل خطی، بین چهار سال تحقیق اختلاف معنی دار (P<0.01) مشاهده شد. معادله ی این مدل برای سال های 1389 و 1395 به صورت S=0.72(I)-0.99 و برای سال های 1390 و 1394 به صورت S=0.55(I)-0.61 بود. شرایط آب و هوایی تاثیر معنی داری روی مقدار آلودگی به بیماری در سال های مختلف داشت.