بررسی ارتباط پویا بین سرمایه‎گذاری مستقیم در خارج و صادرات با رویکرد مدل جاذبه پاندولی (مطالعه موردی: ایران و کشورهای توسعه ‏یافته منتخب)

در مطالعه حاضر، برای بررسی ارتباط بین سرمایه‏گذاری مستقیم در خارج و صادرات از رویکرد مدل جاذبه پاندولی استفاده شده است. برخلاف مدل جاذبه سنتی و ایستا که در آن، تنها امکان تایید یکی از روابط مکملی یا جانشینی وجود دارد، مدل جاذبه پاندولی می‏تواند هردوی ارتباط مکملی و جانشینی بین خروج سرمایه‎گذاری مستقیم خارجی و صادرات را در قالب یک رابطه پویا و بسته به مرحله توسعه سرمایه‎گذاری مستقیم خارجی، به صورت تجربی استنتاج کند. در این راستا، به منظور انعکاس مراحل مختلف خروج سرمایه‏گذاری مستقیم و آزمون ارتباط بین سرمایه‎گذاری مستقیم در خارج و صادرات، دو سناریو طراحی و براساس آن، دو مجموعه داده‏ تابلویی انتخاب شده است، به گونه ای که طرف‏های مقابل هر مجموعه در مراحل متفاوتی از توسعه سرمایه‎گذاری مستقیم خارجی هستند. در یک طرف این مجموعه‏ها، کشور درحال توسعه ایران و در طرف دیگر 11 کشور توسعه‏یافته با درآمد بالا در نظر گرفته شده است. نتایج برآورد الگوی صادرات با مبدا ایران (سناریوی اول) نشان داد که سرمایه‏گذاری مستقیم ایران در خارج، مکمل صادرات ایران به عنوان کشوری درحال توسعه و با نسبت بالای صادرات به سرمایه‏گذاری مستقیم در خارج است. همچنین، نتایج برآورد الگوی صادرات با مبدا کشورهای با درآمد بالا (سناریوی دوم) نشان داد که سرمایه‏گذاری مستقیم این کشورها در ایران، جانشین صادرات آن ها به عنوان کشورهایی توسعه‏یافته و با نسبت پایین تر صادرات به سرمایه‏گذاری در خارج بوده است.