ارزیابی ژنوتیپ های سویا (Glycin max L.) در شرایط تنش خشکی و نرمال با استفاده از شاخص کل رتبه بندی صفات

به منظور بررسی اثر تنش خشکی برروی سویا، آزمایشی دو مرحله ای با تعداد 25 ژنوتیپ سویا در قالب طرح لاتیس ساده 5× 5 در دو تکرار و دو آزمایش تنش و نرمال در شهرستان بجنورد اجرا شد و سپس برای بررسی فاکتورهای جوانه زنی، آزمایش فاکتوریلی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه انجام گردید. اعمال تنش در شرایط مزرعه پس از استقرار کامل گیاه و از مرحله دو برگی (V2) به صورت دور آبیاری شروع شد و برای آزمایشات جوانه زنی در دو سطح نرمال و تنش خشکی در سطح 9- بار با سه تکرار و در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد از میان 20 صفت اندازه گیری شده در شرایط مزرعه ، بیشترین درصد کاهش اجزای عملکرد مربوط به بیوماس با 6/32% ، تعداد دانه در بوته با 6/26%، بود. همچنین تنش باعث کاهش 7/46 درصدی عملکرد در هکتار و عملکرد تک بوته با 2/35% شد. به طوری که بیشترین کاهش عملکرد با 9/69 درصد مربوط به ژنوتیپ Korona بود و ژنوتیپ Capital با 7/10 درصد، کمترین کاهش در عملکرد را شاهد بود. در شرایط آزمایشگاهی، طول ساقه چه با 3/83%، شاخص بنیه طولی با 44/80% بیشترین کاهش معنی دار را نشان دادند. از نظر مجموع رتبه درصد تغییرات صفات (TRI)، ژنوتیپ های Capital، Chaleston و Jame×Williams به تنش خشکی مقاوم تر بودند این درحالی است که ژنوتیپ های Korona و Amurska حساس ترین ژنوتیپ ها بود. رتبه بندی توسط دو روش SDI و TRI انجام شد و آزمون ناپارامتری مان ویتنی تفاوت معنی داری را بین رتبه بندی ژنوتیپ ها در این دو روش نشان نداد.