بازشناسی مهمترین اصول فکری-ایدئولوژیکی و بسترهای سیاسی-اجتماعی پیدایش جریان روشنفکری دینی در تاریخ معاصر ایران

جریان روشنفکری دینی از نظر فکری ادامه ی سیر تحول جریان روشنفکری در ایران می باشد که نگرشی متفاوت از نسل های پیشین خود نسبت به دین ایجاد کرد. این واژه ی به عنوان یکی از اصطلاحات رایج، همواره مطالعات فکری، تاریخی و سیاسی-اجتماعی معاصر ایران را به چالش کشیده است و امکان نادیده گرفتن آن به لحاظ جامعه شناختی-تاریخی در سیر تحولات جریان روشنفکری وجود ندارد. این مقوله که از پدیده های نسبتا نوظهور و منحصر به فرد اجتماعی است، باتوجه به اصول فکری و بسترهای پیدایش، توجه بسیاری از متفکران سیاسی معاصر را به خود جلب کرده است. با توجه به این امر، پژوهش حاضر با شیوه ای توصیفی-تحلیلی و بهره گیری از روش کتابخانه ای با طرح این سوال که «مهمترین اصول فکری-ایدئولوژیکی و بسترهای سیاسی-اجتماعی پیدایش جریان روشنفکری دینی در تاریخ معاصر ایران کدامند؟» در پی بررسی این اصول و بسترها می باشد. براساس فرضیه ی مقدماتی پیوند دین و علم، تطبیق ایدئولوژی های جدید با دین، توجه به دین در اصلاح امور اجتماعی، تاکید بر پوزیتویسم مهمترین اصول فکری، و تقابل جدی با اندیشه ها و جهان بینی های غیردینی یا ضد دینی، تاثیر نهادهای دوگانه ی سنتی و مدرن و تمایل سنت گرایان دینی به تغییرات جدید در دین از مهمترین بسترهای سیاسی-اجتماعی پیدایش این جریان بوده است.