توانایی قانون بنفورد در کشف تقلب در دو صورت سود یا زیان و ترازنامه

این تحقیق به بررسی توانایی قانون بن فورد بعنوان یک شاخص ارزیابی کیفیت داده در کشف تقلب در دو صورت ترازنامه و سود یازیان به عنوان دو صورت مالی اساسی شرکت ها در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد. طبق قانون بنفورد در بسیاری از مجموعه داده ها، رقم 1 بیشتر از سایر ارقام به وقوع می پیوندد و فراوانی ارقام 2 تا 9 همان گونه که ارزش آنها بیشتر می شود، کاهش می یابد. به منظور رسیدن به هدف پژوهش، با مطالعه تحقیقات انجام شده در گذشته، در ابتدا با استفاده از 9 نسبت مالی مربوط به 100 شرکت طی سال های 1393 و 1394، 30 شرکت بظاهر متلقب و 30 شرکت به ظاهر غیرمتلقب شناسایی گردید (شرکت های چارک چهام تا هفتم کنار گذاشته شدند). در ادامه نسبت فراوانی اولین رقم سمت چپ برای هر یک از اعداد 1 تا 9 با استفاده از حسابهای ترازنامه و صورت سود یا زیان محاسبه و با نسبت فراوانی مورد انتظار به دست آمده با استفاده از قانون بنفورد در دو گروه شرکتهای بظاهر متقلب و غیرمتقلب مورد مقایسه قرار گرفت. جهت آزمون فرضیه های پژوهش از آزمون آماری کای دو (نیکویی برازش) و نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین درصد فراوانی نسبی واقعی اعداد مربوط به اولین رقم سمت چپ در شرکت های بظاهر غیر متقلب با درصد فراوانی نسبی پیش بینی شده بر اساس قانون بنفورد تفاوت معناداری وجود ندارد ولی در شرکتهای بظاهر متقلب بین آنها تفاوت معناداری وجود دارد. این مطلب موید این است که قانون بنفورد توانایی کشف تقلب موجود در دو صورت حساب ترازنامه و صورت سود یا زیان را دارد.