کنشگری نخبگان محلی در حکمرانی فارس؛ نمونه پژوهی: خاندان مشیرالملک (1177 - 1293 ق)

نخبگان محلی و دیوانی، همواره از گروه های تاثیرگذار سیاسی و اجتماعی در ایالت فارس بودند که اداره حکمرانی فارس به عملکرد این کنشگران بستگی داشت؛ ازاین رو، تحلیل و واکاوی رویدادهای تاریخی فارس، مستلزم شناخت و تبیین روابط این نخبگان با دیگر عناصر موثر در این ایالت است. خاندان مشیرالملک با حضور نیم قرنی (1240- 1293ق) در منصب وزارت فارس، ازجمله این نخبگان محلی بودند که ثروت، قدرت و اعتبار فراوانی داشتند. باتوجه به نفوذ تاثیرگذار این خاندان در حیات اجتماعی سیاسی فارس، در این جستار با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع تاریخی، به کنشگری این خاندان در حکمرانی فارس پرداخته می شود. یافته های این پژوهش نشان می دهد که باتوجه به آرایش نیروهای سیاسی و توزیع و تمرکز قدرت در ایالت فارس، خاندان مشیرالملک با تکیه بر منابع قدرت، برای دستیابی به منافع (طبقاتی، شخصی، عمومی و معنوی...) خود به تعامل و رقابت با دیگر نخبگان محلی به ویژه خاندان های قشقایی و قوام الملک پرداختند. فعالیت های اجتماعی- اقتصادی آنها در ورای عملکرد سیاسی نقش موثری در ارتقا جایگاهشان داشت. همچنین نتایج حاصل از پژوهش، اطلاعات دقیقی از چگونگی ورود و عملکرد این خاندان، به ویژه مشهورترین فرد آن میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک (1226- 1303ق) ارائه می دهد.