بررسی کانی شناسی، زمین شیمی و رفتار عناصر در فرایند تشکیل بنتونیت های منطقه سربیشه (خراسان جنوبی، شرق ایران)

فعالیت های آتشفشانی اسیدی تا حدواسط ترشیری و عملکرد پهنه های گسلی در منطقه سربیشه، شرایط مناسبی را برای تشکیل بنتونیت به ویژه در نهشته های آذرآواری فراهم نموده است. پهنه های بنتونیتی جنوب شرق گندکان، کلاته پدران، گلاب، گلستان، آسفیچ، حسن کلنگی و کنگان در گستره نقشه زمین شناسی 1:100000 سربیشه هدف این پژوهش بوده اند. پردازش تصاویر ماهواره ای بیانگر رخداد دگرسانی گسترده رسی باحضور کانی مونت موریلونیت است. برداشت های صحرایی و بررسی های کانی شناسی به روش پراش پرتوی X (XRD)، پردازش های ماهواره ای و تشکیل بنتونیت در این مناطق را تایید نمود. کانی های اصلی تشکیل دهنده این بنتونیت ها شامل مونت موریلونیت، آنورتیت وکریستوبالیت هستند. بر اساس داده های موجود، بنتونیت حسن کلنگی از نوع سدیم-کلسیم دار، بنتونیت آسفیچ از نوع کلسیم-سدیم دار و بنتونیت گلستان از نوع کلسیمی است. سنگ مادر بنتونیت های مورد بررسی شامل گدازه های اسیدی تا حدواسط (ریوداسیت- داسیت تا آندزیت) و سنگ های آذرآواری (توف-برش) است که دچار دگرسانی متوسط تا شدید شده اند. محاسبه تغییرات زمین شیمیایی پهنه های بنتونیتی بیانگر کاهش سیلیس، سدیم و پتاسیم و افزایش کلسیم است.