بررسی اقلیمی سامانه های بندالی نیمکره شمالی و ایران

سامانه‏ های بندالی پدیده‏ های مقیاس همدید منطقه برون‏حاره‏اند که موجب انقطاع و تضعیف بادهای غربی می‏ شوند و در رخداد فرین‏های آب‏وهوایی نقش مهمی دارند. برای بررسی فراوانی، توزیع زمانی و مکانی سامانه ‏ها از داده ‏های ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال با تفکیک مکانی 5/2 × 5/2 و تفکیک زمانی شش‏ ساعته برای دوره 1951 تا 2012 در نیمکره شمالی و نمایه فیلترشده (TM) استفاده شد. یافته‏ ها نشان داد که رخدادها در اطلس دو برابر آرام و سه برابر امریکا و غرب اروپا است و کمترین رخدادها در شرق آسیا و شرق اروپا است. همچنین، از نظر زمانی، در اقیانوس اطلس سال 1954 بیشترین و‏ 1968 کمترین و در اقیانوس آرام سال 2011 بیشترین و 1957 کمترین فراوانی رخداد را دارند. در ایران یازده سال بدون رخداد و سال 1975 بیشترین درصد فراوانی مشاهده شد. توزیع فصلی نشان داد بیشترین فراوانی رخداد به ‏ترتیب در فصل تابستان، پاییز، زمستان، و بهار است. رخدادهای بندالی در فصل زمستان بیشتر روی مناطق اقیانوسی و سواحل و در فصل گرم روی مناطق قاره ‏ای نیز مشاهده شد. همچنین، مشخص شد که رخداد سامانه‏ های بندالی در 90 موقعیت از 144 طول جغرافیایی با کاهش بارش سالانه در ایران ارتباط معنادار دارد.