بررسی عوامل موثر و اولویت بندی پتانسیل سیل‎ خیزی زیرحوزه های آبخیز با استفاده از روش های فازی تاپسیس و الکتره نوع 3، مطالعه موردی: حوزه آبخیز سرخون بندرعباس

برآورد معتبر و دقیق از میزان دبی اوج سیلاب و تعیین اولویت پتانسیل سیل‍خیزی در زیر حوضه های یک آبخیز بزرگ ضروری است. زیرا به لحاظ محدودیت منابع مالی احیاء آبخیزها، اقدامات مهندسی و کنترل سیل در کلیه زیرحوضه ها عملی نمی باشد و از سوی دیگر ممکن است سیلاب در یک زیرحوضه به دلیل شرایط خاص تولید شود. به منظور دستیابی به عوامل موثر و روش اولویت بندی پتانسیل سیل‍خیزی در زیرحوزه های آبخیز، این پژوهش در حوزه آبخیز سرخون بندرعباس در جنوب ایران انجام شده است. برای این منظور، از مدل الکتره و فازی تاپسیس که از روش های تصمیم گیری چند شاخصه مبتنی بر گزینه برتر می باشد، در توسعه روش یاد شده به کار گرفته شده است. شاخص های مهم برای ورود اطلاعات آن به مدل مذکور بر اساس نظرات کارشناسی (مستخرج از پرسش نامه) و مرور منابع علمی موجود از هفت معیار شامل نفوذ پذیری، ضریب گراویلیوس، شیب متوسط وزنی حوضه، پوشش گیاهی، ضریب شکل، ضریب رواناب و شدت بارندگی با دوره بازگشت های 25، 50 و 100 ساله بود که جهت اولویت بندی پتانسیل سیل خیزی زیرحوضه ها در نظر گرفته شد. وزن هر شاخص از طریق روش AHP تعیین شد و برای انتخاب بهترین رتبه بندی و عملکرد مدل الکتره 3 و فازی تاپسیس از تکنیک ناپارامتریک ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. میزان همبستگی اسپیرمن بین مدل های الکتره 3 و فازی تاپسیس 0.8 به دست آمد. در مرحله نهایی، برای رتبه بندی از روش ادغام استفاده شد. نتایج نشان داد که زیرحوضه های 1-1-18، 14 و 2-1-18 به ترتیب به عنوان سیل خیز ترین زیر حوضه ها مشخص شدند. نتایج تحقیق نشان داد که متدولوژی معرفی شده با به کارگیری مدل تلفیقی می تواند به عنوان روشی مناسب جهت تعیین پتانسیل سیل خیزی و اولویت بندی زیرحوضه ها مورد استفاده واقع شود.