آینده پژوهی ساختار جمعیتی جمهوری اسلامی ایران از منظر دفاعی امنیتی تا افق 1430

پژوهش حاضر با هدف تبیین آینده ساختار جمعیتی جمهوری اسلامی ایران از منظر دفاعی امنیتی در افق 1430، آینده های محتمل را تصویرسازی نموده است.

این پژوهش به روش کیفی انجام شد و از بین روش های موجود در تحقیقات کیفی با توجه به موضوع پژوهش از روش سناریونویسی استفاده شد. با در نظر گرفتن نوع پژوهش با 20 نفر از خبرگان موضوع از مجامع علمی و دانشگاه های فعال در این عرصه با برگزاری پنل های (هیئت رئیسه های) خبرگی و جلسات ذهن انگیزی در حد اشباع نظری استفاده شد.

روندهای جمعیتی حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران با پایین ترین نرخ باروری، در افق 1430 رشد منفی جمعیت را تجربه خواهد کرد و به عنوان ششمین کشور کهنسال جهان شناخته خواهد شد. همچنین روندهای توسعه شهرنشینی، تراکم ناهمگون جمعیت، شکاف مرکز- حاشیه، افزایش سن ازدواج، افزایش طلاق و... تبعات دفاعی امنیتی در حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، نظامی، زیست محیطی و علم و فناوری خواهد داشت؛ بنابراین بر اساس عدم قطعیت های احصاء شده چهار آینده باورپذیر برای افق 1430 ترسیم شده است.

ازآنجایی که جمعیت یکی از مولفه های اساسی و بنیادین در شکل گیری و کیفیت ساختار دفاعی- امنیتی کشور است و تحولات جمعیت موجب دگرگونی ساختار دفاعی- امنیتی می شود، بنابراین این موضوع می تواند حوزه دفاع و امنیت کشور را با تهدیدهایی مواجه کند. برخی از راهکارهای پیشنهادی عبارت اند از: سیاست سالمندی فعال، سیاست جایزه ازدواج به جای جایزه تولد، تشکیل نهاد تخصصی مدیریت جامع جمعیت کشور، در اولویت قرار دادن پروژه هوشمندسازی امنیتی کشور (سیستم مراقبت ملی)، سیاست های تغییر جذب و استخدام در نیروهای مسلح.