مطالعه وضعیت عملکرد درون‎سازمانی نرم افزارهای کتابخانه ای در ایران

هدف پژوهش: هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی وضعیت نرم افزارهای کتابخانه ای درون‎سازمانی در ایران است. روش شناسی پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است و برای انجام آن از روش پژوهش پیمایشی ارزیابانه استفاده شده است. روش گردآوری داده ها، مصاحبه با صاحب‎نظران و ارزیابی با استفاده از سیاهه وارسی است. جامعه پژوهش 23 نرم افزار کتابخانه ای درون‎سازمانی بوده است که به‎صورت سرشماری مطالعه شده‎اند. یافته های پژوهش: یافته های پژوهش نشان داد از مجموع 23 نرم افزار کتابخانه ای درون سازمانی، 9 نرم افزار در حال حاضر در حال فعالیت هستند. همچنین، دلایل عمده روی‎آوردن کتابخانه ها یا سازمان های ذینفع به تدوین نرم افزارهای درون سازمانی، کاهش هزینه ها، تعریف کارکردهای ویژه برای موسسه، یکپارچگی محیط نرم افزاری موسسه و ارتباط نرم افزار کتابخانه با سایر نرم افزارهای موسسه و یا مانند سازمان های نظامی، مسایل امنیتی بیان شده است. دیدگاه کتابداران از نرم افزاهای درون سازمانی در دو بخش عملکردی و فنی، نشان داد که از لحاظ شاخص های عملکردی، بخش امانت نرم افزار پند با 4/64%، بخش امانت نرم افزار پروان با 1/70%، بخش امانت نرم افزار تهران با 2/56%، بخش امانت نرم افزار ماوا با 80% و بخش مدیریت اطلاعات (امانت و سفارش‎ها) نرم افزار سیماد با 7/72%، نسبت به سایر شاخص های بخش عملکردی در وضعیت مطلوبی قرار دارند. همچنین، از لحاظ شاخص های فنی، بخش عملیاتی نرم افزار پند 6/46%، قابلیت اطمینان نرم افزار سیماد 100 %، بخش عملیاتی نرم افزار دانشگاه تهران 3/33%، بخش نگهداری نرم افزار تهران 53/61%، بخش کارایی نرم افزار ماوا 100% نسبت به سایر شاخص های فنی در وضعیت مطلوبی قرار دارند. نتایج به‎دست‎آمده از این پژوهش نشان داد از بعد شاخص های فنی، نرم افزارهای درون سازمانی استانداردهای فنی نرم افزارها را کامل رعایت نکرده اند. چنانچه این نرم‎افزارها بخواهند همگام با تغییرات در استانداردهای فراداده ای و مدل های مفهومی جدید حرکت کنند و ارتقا یابند، اصلاح آنها هزینه های هنگفتی را بر سازمان تحمیل می‎کند و در نهایت به‎دلیل عدم پشتیبانی و به‎روز نشدن با تغییر و تحولات، نرم افزارهای موجود به بن‎بست می‎رسند و سبب اتلاف وقت و هزینه می‎شوند.