مسجد و حوزه علمیه شیخ عبدالحسین (موسس، موقوفات، معماری)

یکی از بناهای تاریخی شهر تهران مسجد و حوزه علمیه شیخ عبدالحسین است که از زمان تاسیس تاکنون همواره ملجا اهل علم بوده است و تاثیر آن در هر یک از مقاطع حساس تاریخ ایران از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی مردم ایران قابل لمس است. از نشست های مشورتی علما و شخصیت ها گرفته تا خطابه های آتشین افراد انقلابی که هرکدام به نوبه خود نقش تعیین کننده ای در روند پیروزی انقلاب داشته اند. با سپری شدن حدود 150 سال از تاریخ ساخت این دو بنا، هنوز هم از آن استفاده های موثری می شود. نوشتار حاضر در تلاش است تا مسجد و حوزه شیخ عبدالحسین مشهور به شیخ العراقین را از جهت موسس، معماری، موقوفات، تاریخ احداث، استادان و... مورد بررسی قرار دهد. امیرکبیر به جهت علاقه فراوانی که به شیخ العراقین داشت وی را وصی خود قرار داد و از ایشان خواست تا از ثلث دارایی هایش مسجد و مدرسه ای بسازد تا باقیات الصالحاتی برای وی به حساب آید. شیخ عبدالحسین با جدیت به وصیت امیرکبیر عمل کرد و مسجد و مدرسه ای را در بازار تهران احداث نمود، اما به واسطه غضب خاندان ناصرالدین شاه قاجار نسبت به امیرکبیر و عدم قبول نام گذاری آن به اسم امیرکبیر، این مدرسه به نام شیخ عبدالحسین مشهور شد و مسجد نیز به مسجد آذربایجانی ها و مسجد ترک ها شهرت دارد.