مدیریت رویشگاه خارشتر در شوره زارهای حاشیه دریاچه ارومیه

در حال حاضر، به واسطه تغییرات اقلیمی و خشک شدن دریاچه ارومیه و پسروی آب، تعدادی از جوامع گیاهی، حذف و جوامع دیگری ظهور پیدا کرده اند. خارشتر نیز به واسطه خصوصیات اکولوژیکی و بیولوژیکی، در سطح وسیعی از اراضی شور تخریب شده و هم مرز با خاک های شیرین، پراکنش پیدا کرده که در صورت عدم مدیریت رویشگاه آن، اراضی زراعی به مخاطره خواهد افتاد. در شرایط فعلی، با استناد به تغییرات اقلیمی و نیاز مبرم به تامین بخشی از علوفه دام از طریق علوفه های کم رایج و کم آب بر و مقاوم به شوری و خشکی؛ استفاده چرایی از رویشگاه های شور و به ویژه رویشگاه های خارشتر، مهم ترین جنبه استفاده از این گونه است. خارشتر توسط گله های گاو بومی و گاومیش که دام غالب منطقه می باشند، چرا نمی شود. از این رو، بهترین راه مبارزه با آن، چرای چند گونه ای دام و چرای هدفمند از رویشگاه آن است. این روش می تواند تعادل را به اکوسیستم برگرداند و طی آن بهره برداری متعادل تری از تمام گونه های هالوفیت حاشیه دریاچه به عمل آید و از فرصت طلبی برای یک گونه گیاهی، جلوگیری شود. با مد نظر قرار دادن رفتار چرایی دام های اهلی، چرای شتر در اراضی شور تخریب شده، قادر خواهد بود تا رشد خارشتر را کنترل و بصورت موثری، تولید بذر آن را بی اثر نماید و تا حد زیادی، نگرانی گسترش آفات و بیماری ها به اراضی زراعی را تحت کنترل در آورد. به نظر می رسد چنانچه کلیه عوامل موثر در سودآوری چرای مستقیم شتر از رویشگاه های خارشتر، مورد توجه قرار گیرد، مرتع کاری آن در رویشگاه های شور تخریب شده، راه حل موثر برای جبران کمبود علوفه محسوب می شود. در واقع سهم بالقوه آنها در جلوگیری از تلفات دام ها در فصل غیر رشد، مهم ترین برتری آنهاست. به علاوه در صورتی که مزایای آنها، از نظر استفاده چند منظوره نظیر تولید روغن، بیواتانول، ترکیبات معطر، مان های گیاهی (ترنجبین)، تولید عسل و... مد نظر قرار گیرد، مرتع کاری آن توجیه می یابد. از این رو، توسعه آن به عنوان یک منبع علوفه ای، در اراضی شور تخریب شده و چرای مستقیم دام از آنها، قابل توصیه هست ولی توسعه آن برای دیگر اراضی و ایجاد چراگاه های مصنوعی، نیازمند تحقیقات بیشتر در سایت های الگویی و کم خطر برای تنوع زیستی مراتع است که باید از بخش های تحقیقاتی، استعانت خواست.