ارزیابی الگوی پراکنش و آسیب پذیری جمعیت در حوزه های آبخیز با استفاده از سامانه اطلاعات مکانی (GIS)

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر عوامل مختلف در الگوی توزیع جمعیت و آسیب پذیری های محتمل بر جمعیت ساکن در حوزه های آبخیز با استفاده از قابلیت های سامانه اطلاعات مکانی (GIS) انجام شده است. حوزه آبخیز قرنقو واقع در استان آذربایجان شرقی محدوده مطالعاتی تحقیق حاضر بوده است. بر اساس روش تحقیق ابتدا با مرور منابع مهمترین عوامل موثر بر توزیع جمعیت شامل ارتفاع، شیب، گسل ، بارش، کاربری اراضی، زمین لغزش، فاصله از جاده و آبراهه انتخاب و سپس داده و اطلاعات مکانی مرتبط با عوامل مذکور به همراه آمار جمعیتی، برای حوزه مطالعاتی از منابع مختلف تهیه و جمع آوری گردید. برای پردازش های مکانی از توابع مختلف GIS استفاده شد و پردازش های آماری نیز در محیط صفحه گسترده انجام شد. بر اساس نتایج حاصل، طی زمان از جمعیت مناطق کوهستانی و پرشیب حوزه کاسته شده و در عوض به جمعیت مناطق دشتی افزوده شده است. همچنین فاصله روستاهای حوزه از آبراهه های حوزه افزایش یافته و از تعداد روستاها و جمعیت حوزه در مناطق دارای شیب و زمین لغزش زیاد، کاسته شده و به نوعی جمعیت و روستاهای حوزه از مناطق آسیب پذیر حذف شده اند. گرچه اکثریت جمعیت حوزه مطالعاتی از خطرات گسل در امان می باشند اما حدود 36 درصد از جمعیت بایستی در برابر خطرات احتمالی زلزله ناشی از گسل محافظت گردند. در کل روند تغییرات جمعیتی در حوزه عمدتا در راستای کاهش تهدیدات ناشی از عوامل طبیعی و ژئومورفولوژیکی عمل نموده اند و ظاهرا بین جمعیت حوزه و عوامل طبیعی آن نوعی سازش در راستای حفظ حیات و امکان   بهره برداری از منابع حوزه شکل گرفته است. در پایان پیشنهاد اتی در راستای بهبود فرآیند ارزیابی جمعیت حوزه ها ارائه شده است.