تقدم هوا، ماء و نور در روایات اهل بیت (ع)

بحث از نخستین آفریده و مخلوق در نظام هستی، از مباحث و مسائل مورد توجه بشر است. به همین جهت، دیدگاه های متعدد و گاه متعارضی در بیان اندیشمندان دیده می شود. در اخبار و روایات اهل بیت(ع) از وجود ماده و مایه اولیه ای به نام «مکان»، «هوا» و «ماء» نام برده شده است. عالمان شیعی به فراخور رویکرد و استدلال، به آغازین بودن یکی از آن ها به صورت تعیینی و یا مترتب بر هم رای داده اند. این نوشتار، با تحلیل و بررسی روایات بر پایه قواعد فقه الحدیثی، «هوا» را نه به عنوان یکی از چهار عنصر اصلی، بلکه جو و فضای بی حدی که پیش از پیدایش هر گونه آفریده ای، حتی مقدم بر موجودات نوری، وجود یافته است، نخستین مخلوق و آفریده الهی دانسته است.