اثر نامتقارن مالیات بر توزیع درآمد در ایران

هدف اصلی این مقاله بررسی ارتباط میان مالیات های مستقیم و غیرمستقیم و نابرابری توزیع درآمد در ایران است. برای این منظور، داده های سری زمانی سالانه نسبت مالیات های مستقیم به تولید ناخالص داخلی، نسبت مالیات های غیرمستقیم به تولید ناخالص داخلی و ضریب جینی طی دوره زمانی 1393-1361 به کار گرفته شده اند. نتایج حاصل از آزمون های ریشه واحد آستانه ای با تعدیل نامتقارن نشان می دهند که همه متغیرها دارای یک ریشه واحد هستند. طبق نتایج آزمون های هم انباشتگی آستانه ای، مالیات های مستقیم در بلندمدت اثر منفی و معنی داری بر نابرابری توزیع درآمد دارند. علاوه بر این، نتایج به کارگیری مدل تصحیح خطای آستانه ای نشان می دهند سرعت تعدیل انحرافات مثبت و منفی از تعادل بلندمدت متفاوت است. در مقابل، یافته ها نشان می دهند که مالیات های مستقیم در کوتاه مدت اثرات مثبت و معنی داری بر نابرابری توزیع درآمد دارند و چنین اثراتی نامتقارن هستند؛ به طوری که واکنش ضریب جینی به کاهش در سهم مالیات های مستقیم از تولید ناخالص داخلی بیشتر از واکنش آن به افزایش یکسان در سهم مالیات های مستقیم از تولید ناخالص داخلی است. با این وجود، نتایج نشان می دهند که مالیات های غیرمستقیم در هر دو افق زمانی کوتاه مدت و بلندمدت  هیچ گونه اثر معنی داری بر روی نابرابری درآمدی ندارند.