سه گانه جایگزینی، نفی یا بی اعتنایی، توازی: بررسی و نقد آراء نظری موجود در ایران در باب جامعه شناسی اسلامی

در این مقاله رویکردها و آراء نظری موجود در ایران پس از انقلاب، درباره نحوه ورود دین به مباحث و موضوعات اجتماعی مورد بررسی و نقد قرار گرفته است و در پایان، نویسنده بر اساس مبانی و چارچوب نظری مفروض خود یکی از رویکردهای موجود در این مقاله را برگزیده است. امکان و یا امتناع ورود دین در حوزه اجتماعی و هم چنین، نحوه این ورود یکی از موضوعات چالش برانگیز در علوم اجتماعی و خصوصا جامعه شناسی در ایران است. در این متن، روایت های متعددی ارائه شده است که همگی در ذیل سه سنخ یا رویکرد کلی به بحث نهاده شده اند. رویکرد اول، رویکرد جایگزینی جامعه شناسی با تفکر اجتماعی اسلامی است. رویکرد دوم، رویکرد نفی یا بی اعتنایی به تفکر اجتماعی اسلامی است. رویکرد سوم، رویکرد توازی و دادوستد بین جامعه شناسی و تفکر اجتماعی اسلامی است. در این رویکرد تمام مقدمات و مفروضات علم جامعه شناسی در نظر گرفته شده است و جامعه شناسی نفی نمی شود و یا چیز دیگری جایگزین آن نمی گردد. این رویکرد باب جدیدی را در علم الاجتماع می گشاید؛ به نحوی که معرفت های غیرعلمی نیز امکان ورود به مباحث و موضوعات اجتماعی را می یابند. روش مورد استفاده در این مقاله روش اسنادی است. بر این اساس، به کتب، مجلات و مقالات موجود در حوزه موردنظر مراجعه شده است و این منابع مورد بررسی و تحلیل قرارگرفته اند.