بررسی تاثیر فضای سایبر در تحولات سیاسی شمال آفریقا (تونس و مصر 2011)

دردو دهه اخیر رسانه های نوین با توجه به ویژگی های منحصربه فرد، به یکی ازعناصر برجسته در شکل دهی به تحولات اجتماعی-سیاسی جوامع تبدیل شده اند. بررسی نقش این رسانه ها در تکوین تحولات هشت سال قبل شمال آفریقا هدفی است که این مقاله در پی فهم و توضیح آن می باشد. امید که با درک درست مسئله، به تبیین مناسب و واقع گرایانه تاثیرفضای سایبر برکشورمان، نائل شویم. روش مورد استفاده دراین مقاله روش توصیفی- تحلیلی با بهره گیری ازمنابع کتابخانه ای و روش شناسی پست مدرن می باشد. این روش با توجه به مولفه هایی مثل «فرو ریختن قطعیت ها» ، «شالوده شکنی»، «توجه به انواع متعدد قدرت، هویت و گفتمان» و«ارایه تصویری سیال، شبکه ای و فاقد مرکز از قدرت» با نتایج حاصله از«انقلاب سایبر» و نیز آرا نظریه پردازانی چون«کاستلز» و «جوزف نای» بهتر هم خوانی دارد. واکاوی ها موید آن است که شبکه های ارتباطی، در مصر و تونس، باعث آشنایی هرچه بیشتر مردم با شکل های نوین زندگی و تشکیلات حکومتی متفاوت وطرح تقاضاهای جدید درجامعه شد و به تدریج موجب تغییر در نگرش ها و ایده آل های مردم به ویژه نسل جوان از زندگی و نهایتا دگرگونی درانتظارات ازحکومت و حاکمان گردید. علاوه بر این وضعیت جدید، پتانسیل نیروهای سیاسی مخالف که درطول دهه های متوالی سرکوب شده بودند، را آزاد و تعادل را به نفع نیرو های ضد حکومتی برهم زد. شبکه های ارتباطی اگرچه علت انقلاب در شمال آفریقا نبودند؛ اما با کارکردی «پست مدرنیستی»، در فضایی مملو از بحران های مختلف با آگاه سازی عمومی، سازماندهی اعتراضات، گسترش ارتباطات و بسیج کنندگی سیاسی توانستند بحران مشروعیت و ناکارآمدی حاکمیت های اقتدارطلب را افشا و با سراسری و جهانی کردن اعتراضات، درنهایت سقوط این نظام ها را تسهیل وتسریع نمایند.