تغییرات شاخص های پوشش گیاهی در اراضی زراعی رهاشده در سال های مختلف در مراتع منطقه شیرمرد، استان چهارمحال و بختیاری

رهاسازی اراضی زراعی در مرتع نقطه شروع توالی ثانویه پوشش گیاهی است که مسیر و سرعت توالی برحسب زمان رهاسازی می تواند متفاوت باشد. در این مطالعه، اثر زمان رهاسازی اراضی زراعی بر تنوع و غنای گونه ای و گروه های گیاهی در دو تیپ بوته زار و علفزار در مراتع شیرمرد در استان چهارمحال و بختیاری موردبررسی قرار گرفت. تعداد 96 زمین زراعی رهاشده که ناشی از تغییر کاربری مرتع بوده اند در چهار بازه زمانی رهاسازی کمتر از 5، 5 تا 15، 15 تا 25 و بیشتر از 25 سال و 24 منطقه مرتعی در اطراف آن ها به عنوان شاهد انتخاب گردیدند. در هر یک از قطعات انتخاب شده 10 پلات چهار مترمربعی مستقر و در هر پلات درصد تاج پوشش کلیه گونه های گیاهی برآورد گردید. اثر زمان رهاسازی با آنالیز واریانس یک طرفه آنالیز شد. نتایج این تحقیق نشان داد که کمترین مقدار شاخص تنوع گونه ای شانون-واینر و شاخص غنای مارگالف در هر دو تیپ گیاهی متعلق به اراضی زراعی با سن رهاسازی کمتر از پنج سال بوده است. بیشترین مقدار شاخص تنوع و غنای گونه ای در تیپ بوته زار در بازه زمانی رهاسازی 15 تا 25 سال (به ترتیب 85/1 و 83/3) و در تیپ علفزار در بازه زمانی رهاسازی 5 تا 15 سال (به ترتیب 93/1 و 39/4) بوده است. با افزایش زمان رهاسازی در هر دو تیپ گیاهی درصد تاج پوشش گیاهان یک ساله، گندمیان یک ساله، تیره های Poaceae و Cruciferae کاهش معنی دار و درصد تاج پوشش گیاهان چندساله، بوته ای ها، درختچه ای ها و تیره Papilionaceae افزایش معنی داری داشتند. بنابراین، نتایج این تحقیق نشان می دهد که توالی طبیعی پوشش گیاهی در اراضی کشاورزی رهاشده باعث بهبود شاخص های پوشش گیاهی شده است اما سرعت برگشت پذیری شاخص ها بسته به نوع شاخص و تیپ گیاهی متفاوت است.