جغرافیا، فصل مشترک اندیشه های تاریخی ابن خلدون و حمدالله مستوفی قزوینی
نویسنده:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
ابن خلدون متفکر، مورخ و جامعه شناس معروف مسلمان شمال آفریقا، نه تنها با حمدالله مستوفی قزوینی محقق و مورخ ایرانی عصر مغول، در یک دوره زمانی نزدیک به هم می زیسته اند، بلکه از جهاتی دیگر نیز با هم همانند هستند. هر دو اندیشمند، در دستگاه اداری و دیوانی عصر خود، دارای مناصبی بودند. در این میان، دانش جغرافیا تاثیری عمده در اندیشه و تالیفات آنان ایفا نموده است. با وجود فاصله مکانی و جغرافیایی که از یکدیگر داشته اند، می توان حمدالله مستوفی را نزدیک ترین مورخ و مولف ایرانی به ابن خلدون به شمار آورد که متاثر از اندیشه واقع بین خود، جغرافیا را بستر و زمینه شکل گیری حوادث تاریخی می دانست. اگرچه سیر تمدنی سرزمینی آنان متفاوت است، اما در زمینه رویکرد به علم جغرافیا، با یکدیگر اشتراکاتی دارند. با توجه به مطالب فوق، این پژوهش می کوشد با روش توصیفی تحلیلی، به مهم ترین اشتراکات جغرافیایی ابن خلدون و حمدالله مستوفی اشاره کند. نتایج این پژوهش، حکایتگر آن است که این دو پژوهشگر، با دو رویکرد متفاوت جغرافیایی به «تاریخ» و «اجتماع» عصر خویش می نگریسته اند. ابن خلدون، دانش جغرافیا را عاملی موثر بر شکل گیری و ارتقای اجتماع بشری قلمداد می کند؛ درحالی که مستوفی آن را مایه وحدت و انسجام و حفظ هویت ایرانی و اندیشه ایران شهری می داند. همچنین، ابن خلدون به مفهوم آفریقای پس از موحدون، و حمدالله مستوفی به مفهوم ایران شهر پس از ایلخانان، توجه ای ویژه دارد.
کلیدواژگان:
زبان:
فارسی
صفحات:
59 تا 78
لینک کوتاه:
magiran.com/p1979377
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!