آموزش ونهادهای آموزشی ایران در سه قرن نخست هجری

در دین مبین اسلام دانش اندوزی و آموزش آن اهمیت فراوان دارد.این نکته در آیات و روایات گوناگون مشهود است.بنابراین با ورود اسلام به ایران توسعهآموزش و تعلیم و تعلم به پیشرفت خود ادامه داد.مسجد که طبق سنت پیامبر یک نهاد سیاسی ،اجتماعی،آموزشی، عبادی و... بود ،به ا ولین نهادآموزشی در ایران و سایر مناطق مفتوحه،به منظور آموزش های دینی و احادیث نبوی مبدل شد. و در کنار آن همزمان با توسعه علوم و دایره آن نهادهای دیگری از قبیل رواق ها، دکان ها ، بیمارستانها، مکتب خانه ها،کتابفروشی ها و...روند آموزش را پیش بردند. این پیشرفت در زمان امویان به علت تعصب و قومی گری بنی امیه ،عدم حضور ایرانیان در مسائل سیاسی-فرهنگی و... و پیروی از سنت شفاهی در شیوه های آموزشی به کندی صورت پذیرفت.اما به دلیل نیاز مسلمانان به دانش سرزمین های بیگانه و ترجمه آن در همین دوره و سپس حمایت از علما و دانشمندان و کنار گذاشتن خوی قومی گری بنی عباس و ایجاد نهضت ترجمه توسط آنان و همچنین حضور رجال سیاسی ایرانی در دستگاه خلافت،ایران اسلامی شاهد نهضت علمی و تاسیس نهادهای آموزشی گوناگون و بروز علما و دانشمندان برجسته در شهرهای مختلف شد.