بررسی تنوع مولکولی نواحی فاصله انداز رونویسی شونده داخلی (ITS1,4) در برخی ژنوتیپ های کاهو

کاهو از خانواده کاسنیان، برگی، سرمادوست یک ساله، غنی از مواد معدنی، ویتامین ها و مواد مغذی است. هدف تحقیق حاضر ارزیابی تنوع ژنتیکی 15 رقم و جمعیت کاهو با استفاده از ناحیه ITS بود. کیفیت توالی ها با استفاده از نرم افزار Chromas 2.1.1 بررسی و سپس با روش ClustalW توسط نرم افزار MegAlign 5 هم ردیف سازی شده و دندروگرام روابط تبار زایی و ماتریس تفاوت و تشابه توالی ها ترسیم گردیدند. همچنین مقایسه ای بین کاهوهای مورد استفاده در این تحقیق و سایر گیاهان جنس های مختلف خانواده کاسنیان (ارائه شده در سایت NCBI) صورت گرفت. مقدار عددی نسبت (dNdS) برابر 015/0 بود که نشان دهنده انتخاب خالص بر ژن مورد بررسی بوده و باعث تغییرات کلیدی نشده است. تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ های مختلف کاهو را در 3 گروه تقسیم و نتوانست بر اساس موقعیت جغرافیایی از هم تفکیک کند؛ اما توانست کاهوهای این تحقیق و سایر گیاهان جنس های مختلف خانواده کاسنیان را از هم تفکیک کند. لذا می توان نتیجه گرفت که ITS می تواند ابزاری مناسب جهت ارزیابی های ژنتیکی بین گونه ای و بین جنسی باشد. کمتر از یک بودن عدد dNdS و تعداد کم جایگاه های حذف و اضافه (از 1551 جایگاه، 376) نشان دهنده تغییرات کم بین لاین های مختلف بوده لذا شاید عدم توانایی ITS در تفکیک درون گونه ای جمعیت ها به همین دلیل باشد. با توجه به اینکه منشا یا خواستگاه اولیه گیاهان متعلق به مراکزی است که بیشترین تنوع را دارند و چون جمعیت های کاهو ورزنه اصفهان دارای بیشترین تنوع بودند در نتیجه ضرورت دارد در جمع آوری ژرم پلاسم های کاهو جهت بهره برداری های اصلاح نژادی به منطقه ورزنه اصفهان توجه بیشتری شود.