بررسی ارزش تشخیصی رادیوگرافی در تعیین انحراف محل اپیکال فورامن از اپکس رادیوگرافیک (مطالعه استریومیکروسکوپی)

داشتن دانش کافی در مورد آناتومی انتهای ریشه دندان برای درمان موفق کانال ریشه ضروری است. فورامن اپیکالی، ناحیه ای است که کانال، سطح ریشه را به سوی لیگامنت پریودنتال ترک می کند و لزوما بر اپکس آناتومیک منطبق نیست. رایج ترین روش موجود برای شناسایی این نقطه رادیوگرافی است. این تحقیق با هدف بررسی ارزش تشخیصی دو روش رادیوگرافی موازی (Parallel) و رادیوگرافی با قانون شی باکالی (BOR، Buccal Object Rule) در تعیین انحراف فورامن اپیکالی از اپکس اناتومیک در مقایسه با روش استاندارد طلایی انجام پذیرفت.
در این مطالعه توصیفی تشخیصی که بصورت invitro انجام شد، 68 دندان مولر اول و دوم فک بالا و پایین حائز شرایط، انتخاب و حفره دسترسی استاندارد روی آنها آماده شد. سپس بر حسب قطر کانال فایلهای شماره 10، 15 یا 20 به نحوی استفاده شدند که نوک فایل در ناحیه اپیکال فورامن در تماس با سطح ریشه دیده شد. از دندانهای فک بالا با روش موازی و از دندانهای فک پائین با روش BOR با زاویه 20 درجه رادیوگرافی تهیه شد. سپس فیلم ها ظاهر و کدبندی شدند. رادیوگرافی ها در شرایط استاندارد توسط یک ذره بین با بزرگنمایی 5 برابر بررسی شدند و موارد انحراف نوک فایل از اپکس رادیوگرافیک مشخص و در فرم اطلاعاتی ثبت شد. همچنین تمام دندانها زیر یک استریومیکروسکوپ از نظر محل خروج نوک فایل (باکال، لینگوال، مزیال و دیستال) بررسی شدند. وضعیت محل خروج فایل نسبت به اپکس آناتومیک با این روش به عنوان استاندارد طلایی در نظر گرفته شد. برای تعیین ارزش تشخیصی دو روش از 5 معیار تشخیصی استفاده شد.
در 52 درصد کل نمونه ها اپیکال فورامن بر اپکس منطبق نبود. نتایج 5 معیار تشخیصی به ترتیب برای روش موازی و BOR عبارت بودند از: حساسیت 93.9 و 90.6، ویژگی و PPV برای هر دو روش 100 درصد،NPV برابر 96.6 و 88.4 و صحت برابر با 97.4 و 94.5.
با وجود عدم تطابق اپیکال فورامن بر اپکس آناتومیک، رادیوگرافی در اغلب موارد روش تشخیصی مفیدی برای تعیین موقعیت اپیکال فورامن می باشد. البته بهتر است برای بالا بردن دقت کار از روش های کمکی مانند اپکس یاب های الکترونیکی و مرطوب شدن انتهای کن کاغذی استفاده نمود.