بررسی وضعیت انجام واکسیناسیون کزاز در مادران باردار مراجعه کننده به مراکز زایمانی شهر یزد

کزاز یک بیماری میکروبی، خطرناک و از شایعترین علل مرگ و میر نوزادان در کشورهای در حال توسعه به شمار می رود. اگرچه کزاز نوزادی را می توان بوسیله ایمونیزاسیون مادر باردار و رعایت بهداشت و استریلیزاسیون در حین زایمان، پیشگیری نمود اما هیچ امیدی برای ریشه کن کردن مخزن این ارگانیسم وجود ندارد. لذا بررسی وضعیت انجام واکسیناسیون کزاز مادر در زمان حاملگی لازم به نظر می رسد. امید آنکه با این بررسی بتوان نقاط ضعف و قوت برنامه ایمن سازی مادران را مشخص نمود.

این مطالعه از نوع توصیفی و به روش مقطعی است که بر روی 480 نفر از مادران باردار ترم که جهت زایمان به مراکز زایمانی شهر یزد مراجعه کرده بودند تشکیل می دادند. روش جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه ای بود که توسط پژوهشگران تکمیل می گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها نیز از جداول توزیع فراوانی و آزمون کای اسکوار استفاده شد.

با توجه به سوابق وضعیت واکسیناسیون مادران مشخص شد که پوشش واکسیناسیون کزاز 2/65% از مادران کامل و 8/34% ناقص بوده است. همچنین مشخص شد بین سن مادر، میزان تحصیلات وی، رتبه حاملگی و فاصله از حاملگی قبلی با وضعیت انجام واکسیناسیون کزاز مادر در حاملگی ارتباط معنی دار آماری وجود دارد. بیشترین علل عدم تزریق دو نوبت واکسن کزاز در جامعه مورد بررسی عبارت بود از: عدم نیاز به تزریق واکسن در حاملگی به علت کامل بودن پوشش واکسن کزاز مادر، عدم آگاهی از نیاز به تزریق واکسن، توصیه فرد ارایه دهنده مراقبت های پری ناتال مبنی بر عدم لزوم تجویز واکسن.

با توجه به نتایج پژوهش لازم است در اولین ویزیت دوران بارداری ابتدا شرح حال کاملی از مادر در رابطه با وضعیت انجام واکسیناسیون کزاز گرفته شده و سپس براساس آن راهنمایی صحیح به وی در مورد (نیاز یا عدم نیاز به تزریق واکسن یا تعداد دفعات) تزریق واکسن انجام شود. به علاوه پیشنهاد می شود برای اصلاح پوشش واکسیناسیون کزاز مادران باردار، اقداماتی در جهت آگاه سازی آنها در ارتباط با اهمیت تزریق واکسن کزاز در حاملگی و عدم وجود عوارض جنینی و مادری در صورت تزریق این واکسن انجام شود. همچنین امید است برنامه ریزان و مسئولین مربوطه بر تدارک برنامه های آموزش ضمن خدمت و تاکید بر این جنبه از وظایف پرسنل ارایه دهنده مراقبت های پره ناتال همت گمارند.