عدالت؛ ماهیت، شاخص ها و موانع اجرایی آن

«من از کفر امتم هراسان نیستم؛ از بیتدبیری امتم بیمناکم»!
پیامبرگرامی اسلام(ص) «سه وظیفه، یکی ساده، یکی دشوار و دیگری پیچیده را در نظر بگیرید. ساخت یک قایق تفریحی می تواند به نسبت ساده باشد: این کار درباره چیزهایی مثل نسبت حجم آب جابه جا شده به طول قایق است. ساخت یک هواپیما بسیار دشوارتر و شامل هماهنگ سازی همه زیرسیستم ها و شبکه ها است. اما حتی درآنهم، قطعات را می توان به سادگی درک نمود و رفتارهای لازم را پیش بینی کرد. اما تصمیم درباره استفاده موثر از این هواپیما (یا آن قایق) بسیار پیچیده است. چه کسی می تواند با قاطعیت بگوید کار درست چیست یا حتی مهم ترین چیز در این وضعیت کدام است؟ اتخاذ چنین تصمیم پیچیده ای به معنای فرارفتن از تحلیل سطحی و استفاده از تکنیک های ساده و صرف بالا و پایین کردن ارقام بوده و مستلزم «غواصی» در ذهن تحلیل گر است.»اقتباس از مقاله «پنج ذهنیت یک مدیر»، نوشته جاناتان گاسلینگ (رئیس مرکز مطالعات رهبری در دانشگاه اکسرتر انگلیس) و هنری مینتز برگ (استاد مطالعات مدیریتی دانشگاه مک گیل کانادا) بی گمان در لزوم رعایت «عدالت» چه در امور شخصی و چه در امور اجتماعی، بین مخاطبان این مقاله اختلاف نظر نخواهد بود؛ ولی به نظر می رسد اولا بحث پیرامون مفهوم کاربردی عدالت و ثانیا شاخص های اجرایی و سپس اشاره ای کوتاه به موانع اجرایی آن، گامی به جلو باشد؛ بنابراین برای ورود به این بحث، پرسش های اساسی این تحقیق را ارائه می دهم: