ارزیابی منابع و مصارف آب در حوزه آبخیز زاینده رود

حوزه آبریز زاینده رود در منطقه مرکزی ایران یکی از حوزه های آبریز تحت تنش آب می باشد. توسعه منابع آب حوزه به طور عمده از طریق احداث سد مخزنی چادگان و سه تونل انحراف آب بین حوزه ای در فازهای مختلف و در 50 سال اخیر صورت پذیرفته است. این سه تونل در مجموع 867 میلیون متر مکعب)بیش از آورد طبیعی رودخانه زاینده رود یعنی 800 میلیون مترمکعب(آورد آبی دارد. به محض توسعه منابع آب جدید و به دلیل عدم مدیریت جامع و مناسب آب در حوزه، مصارف آب از طریق احداث شبکه های آبیاری جدید، افزایش ناگهانی یافته)بیش از 1500 میلیون متر مکعب در سال(به نحوی که از میزان تامین آن تجاوز نمود. این افزایش در مصرف آب سبب گردیده تا حوزه تحت تنش آبی مداوم قرار گرفته، آب کمی وارد خروجی حوزه یعنی باتلاق گاوخونی شود تا حدی که در سال های اخیر این منطقه زیست محیطی کاملا خشک شده و خسارات زیست محیطی زیادی به منطقه و کشور وارد گردیده است. بررسی سناریوهای مختلف بیلان آب نشان دهنده آن است که مادام که مصرف آب در بخش های کشاورزی، شرب، و صنعت با روند فعلی رشد نماید تا سال 1400 منابع آب حوزه قادر به تامین تقاضا برای آب نمی باشد. نتیجه آن است که هر گاه که تقاضا از تامین آب تجاوز نموده و حتی 10 درصد کاهش در منابع آب حوزه داشته باشیم حوزه دچار تنش آبی خواهد گردید. مصارف آب در حوزه گاها از تامین آن فراتر می رود که نشان دهنده استفاده بی رویه از منابع آب زیرزمینی است. تمامی موارد ذکر شده نشان دهنده آن است که نیاز به یک مدیریت جامع و مبتنی بر حوزه آبریز و همچنین برنامه ریزی های درازمدت تخصیص منابع آب به منظور مقابله با بحران آب می باشد.