بررسی تغییرات غلظت نیترات آبهای زیرزمینی حاشیه زاینده رود در استان اصفهان

مصرف کودهای نیتروژن دار بدون توجه به آثار سو بر خصوصیات خاک، محصولات کشاورزی و به ویژه محیط زیست، به طور چشمگیری افزایش یافته است. نیترات به عنوان عمده ترین شکل نیتروژن به راحتی به آب های زیر زمینی منتقل و موجب آلودگی آنها می شود. آب های زیر زمینی به علت داشتن کیفیت مناسب و قابلیت دسترسی آسان، مهمترین منبع تامین آب در مناطق خشک و نیمه خشک است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی آلودگی نیترات، توزیع و تغییرات آن در آب های زیر زمینی حاشیه زاینده رود در منطقه خشک و نیمه خشک استان اصفهان است. بدین منظور از باغبادران تا وزنه حدود 100 حلقه چاه آب دایر انتخاب شد و هر دو ماه یک بار از مهر ماه 1377 تا مهر ماه 1381 نمونه برداری انجام گرفت و غلظت TH، SO42-، Mg 2+، Ca2+، Na+، k+، HCO3-، Cl-، NO3- N و EC اندازه گیری شد. نتایج نشان داد میانگین غلظت نیتروژن نیتراتی در آب چاه های باغبادران با عمق متوسط 6 متر 5.28، در منطقه فلاورجان با عمق متوسط 7.5 متر 17.63 و در منطقه ورزنه با عمق متوسط 6 متر 6.35 میلی گرم در لیتر بود. بیشترین مقدار غلظت نیتروژنی نیتراتی در آب چاه در منطقه جلال آباد در فاصله یک کیلومتری ساحل زاینده رود و به میزان 70.8 میلی گرم در لیتر (7 برابر حد استاندارد 10 میلی گرم در لیتر) در تاریخ 27/1/80 اندازه گیری شد. میانگین غلظت نیتروژن نیتراتی چاه آب آشامیدنی روستای باغ ملک (چاه شماره 1) با چاه آب شهر ورزنه (چاه شماره 100) در طول مدت مطالعه تفاوت معنی دار نداشت ولی این غلظت در منطقه لنجان (کله مسیح، چمگران، زرین شهر، فلاورجان و درچه) به علت فعالیت زیاد کشاورزی (به طور عمده برنج کاری) با نقطه شروع (چاه شماره 1) و نقطه پایان (چاه شماره 100) دارای تفاوت معنی داری بود. همچنین، نتایج نشان داد که غلظت نیترات با هیچیک از پارامترهای شیمیایی اندازه گیری شده در نمونه های آب زیر زمینی همبستگی معنی داری ندارد.