آسیب شناسی معرفت و معیشت دینی

باورها و رفتارهای دینی یا معرفت و معیشت دینی از مهم ترین زوایای زندگی انسان ها به شمار می آید که با رویکردهای گوناگون جامعه شناختی، اجتماعی، کلامی و فلسفی مورد توجه قرار می گیرد. هرچند وقتی زمان نقد و آسیب شناسی و تحلیل اندیشه و رفتارهای فردی و اجتماعی فرا می رسد، معمولا رنجش و ناملایمی به دنبالش ظاهر می گردد. همه دوست دارند به تعریف و تمجیدشان اقدام شود و آن گاه که به تدوین بیوگرافی خود می پردازند، تنها به بیان مزایا و بالندگی های خود اشاره می کنند. همه این گونه اند؛ از حاکمان و کارگزاران گرفته تا رعیت وتوده مردم، از عوام گرفته تا خواص؛ ولی چاره ای نیست. باید حقایق را گفت و نقد را ازدرون جامعه آغازید که در غیر این صورت، مانند میوه کالی از درون می پوسد و ستون فقرات جامعه را خرد می کند. معرفت و معیشت دینی را می توان از دو دیدگاه نظری و عملی، متعلق کاوش دین پژوهان و روشنفکران قرار داد و دستاوردهای تحقیقاتی ارزشمند و مفیدی را در جامعه اسلامی به ارمغان آورد و نهادهای اجتماعی و دینی را از آن تحقیقات بهره مند ساخت و رفتارهای فردی را به سمت کمال و قرب الاهی سوق داد و به مقصد و مقصود حق تعالی نزدیک کرد. برخی از مدیران و مجریان امور، گرفتار آفات و آسیب ها و بحران های نظری و عملی اند؛ بحران های نظری که دربردارنده چالش های معرفت شناختی، فلسفی، کلامی و بحران های عملی نیز شامل آسیب های اجتماعی و رفتاری است؛ بحران هایی که مانع از پذیرش حقیت نزد آنها می شود. هرچند عده دیگری، با بینش والا و حقیقت طلبانه از دستاوردهای علمی و آسیب های شناخته شده بهره لازم را برده و از عالمان وکاشفان آسیب ها سپاسگزارند.