مطالعه تطبیقی کاربرد روش های سنجش توسعه یافتگی در مطالعات ناحیه ای

آغاز موج استفاده از مدل های کمی در علوم اجتماعی طی دهه 1960 توام با طرح مباحث توسعه و توسعه نیافتگی، کاربرد این روش ها را در تعیین سطح توسعه یافتگی مناطق گسترش داد. مقاله حاضر با هدف بررسی و مقایسه تعدادی از روش های تعیین درجه توسعه یافتگی (موریس، تاکسونومی عددی، تحلیل مولفه های اصلی، پتانسیلی) درصدد پاسخگویی به این سوال است که آیا در تعیین سطح توسعه یافتگی، همه روش ها نتایج مشابهی را به دست می دهند؟ بدین منظور با انتخاب 43 متغیر در قالب پنج شاخص توسعه و به کارگیری این داده ها در هر یک از روش های مورد مطالعه سطح توسعه دهستان های شهرستان اسفراین تعیین شد.
مقایسه نتایج بدست آمده از هر روش نشان می دهد که به دلیل نوع ماهیت و تفاوت شیوه ارزش دهی به شاخص ها، همچنین ویژگی های خاص هر منطقه، درجه و سطح توسعه یافتگی دهستان های شهرستان مورد مطالعه در هر روش متفاوت از دیگری است. از این رو لازم است در به کارگیری مدل ها و روش های کمی و اعمال نتایج حاصله در برنامه ریزی ها با احتیاط برخورد شود.