مقایسه ساختار اصطلاحنامه های پایگاه های اطلاعاتی Pubmed و Embase با استاندارد اصطلاحنامه نویسی سازمان ملی استانداردهای اطلاعاتی آمریکا و بررسی شیوه های نمایه سازی دو پایگاه

طبق آمار مرگ و میر سال 1382، بیماری های قلبی و عروقی، سرطان ها، حول تولد و دستگاه تنفس بیشترین مرگ و میر را در ایران داشته اند. برای کاهش میزان مرگ و میر پزشکان ایرانی نیازمند کسب آگاهی از آخرین روش های درمانی هستند. دو مورد از مهمترین پایگاه های علوم پزشکی و پرکاربردترین آنها Pubmed و Embase می باشند. شناسایی روش های نمایه سازی و مقایسه اصطلاحنامه های دو پایگاه اطلاعاتی Pubmed و Embase، به جستجوی موفق تر اطلاعات کمک می کند و به دنبال آن می توان الگویی روزآمدتر برای شیوه های نمایه سازی و اصطلاحنامه پایگاه ملی اطلاع رسانی پزشکی بدست آورد. لذا این مطالعه با هدف مقایسه شیوه های نمایهسازی Pubmed و Embase انجام گردید.
این پژوهش از نوع کاربردی و روش پژوهش پیمایشی تحلیلی است. در 3 ماهه چهارم سال 2006، برای ارزیابی اصطلاحنامه ها تمامی توصیفگرهای مربوط به 4 زمینه موضوعی از دو اصطلاحنامه استخراج گردید و برای شیوه های نمایه سازی با طراحی راهبرد جستجویی مقالات جمع آوری شد و 6381 توصیفگر و 3358 مقاله ارزیابی گردید. برای جمع آوری داده ها از لیست کنترل و پرسشنامه استفاده شد. نه فاکتور از دو اصطلاحنامه (شامل توصیفگر عبارتی در برابر توصیفگر تک کلمه، تعداد واژه ها در توصیفگر عبارتی، توصیفگر در قالب صفت و موصوف در برابر توصیفگر با ترکیب حرف اضافه و یا حرف ربط، توصیفگر غیر مقلوب در برابر توصیفگر مقلوب، استفاده از انواع علامت های نشانه گذاری در ساختار توصیفگر، استفاده از اختصار و آغازه به عنوان توصیفگر، حروف تعریف در توصیفگر، توصیفگر با توضیحگر، ارائه یاداشت دامنه) با استاندارد مقایسه گردید. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری t و z استفاده شد.
اصطلاحنامه Emtree در 6 فاکتور و اصطلاحنامه MeSH در 4 فاکتور انطباق بیشتری با استاندارد داشته اند. بیشتر مقالات در پایگاه اطلاعاتی Pubmed با 30-21 واژه و در پایگاه اطلاعاتی Embase با 40-31 واژه نمایه سازی می شوند.
ساختار Emtree برای الگوبرداری مناسب تر از MeSH است. شیوه نمایه سازی Embase تخصیصی، استخراجی، جامع و اخص نگر است. در Pubmed نمایه سازی به صورت تخصیصی و جامع صورت می گیرد.