مطالعه کیفیت علوفه مراتع سه استان سمنان، مرکزی و لرستان به منظور محاسبه علوفه مورد نیاز روزانه واحد د امی

حسین ارزانی، استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهرانعلی نیکخواه، استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تهرانزهرا ارزانی، کارشناس ارشد آموزش و پرورش ناحیه 2 کرجسید حسن کابلی، د انشجوی د کتری مرتع د اری دانشگاه تهرانلیلا فاضل د هکرد ی، کارشناس ارشد مرتع د اری دانشگاه تهرانEmail:harzani@ut.ac.irچکید همحاسبه ظرفیت چرایی مراتع علاوه بر اندازه گیری تولید، مبتنی بر آگاهی از فراسنجه های متنوعی است، کیفیت علوفه را می توان از جمله مهمترین آن ها برشمرد. در این تحقیق جهت مطالعه اجمالی کیفیت علوفه مراتع سه استان سمنان، مرکزی و لرستان اقد ام به نمونه برد اری از گیاهان غالب مراتع این مناطق شد. نمونه برد اری در مراتع شاخص هر استان به روش تصادفی سیستماتیک و در دو سال متوالی انجام گردید. پروتئین خام و د یواره سلولی منهای همی سلولز در نمونه هااندازه گیری و میزان قابلیت هضم ماده خشک و انرژی قابل متابولیسم بر اساس روابط تجربی تعیین شد. این د اد ها مبنای بررسی وضعیت تعاد ل جیره غذایی دام قرار گرفت. در تعیین میزان علوفه مورد نیاز د ام، نژاد گوسفند غالب هر منطقه مورد توجه قرار گرفته، وزن واحد د امی از منابع استخراج و نیاز روزانه هر واحد د امی به انرژی متابولیسمی با توجه به وزن زند ه دام محاسبه شد. در نهایت علوفه مورد نیاز هر واحد د امی در هر منطقه تعیین و وضعیت تعاد ل انرژی و پروتئین مورد بحث قرار گرفت. نتایج نشان د اد که ارزش غذایی علوفه مراتع در سه استان مورد مطالعه و سه کلاس خوشخوراکی، فاقد اختلاف آماری(p<0 / 05) بود ولی گیاهان در خانوده های مختلف گیاهی با یکد یگر اختلاف معنی دار (p<0 / 05) د اشتند. در سه استان سمنان، مرکزی و لرستان تغییرات فراسنجه ها در خصوص پروتئین خام به ترتیب 8 / 8، 5 / 9 و 9، د یواره سلولی منهای همی سلولز به ترتیب 40، 41 و 42 درصد، قابلیت هضم ماده خشک به ترتیب 54، 54 و 52 درصد و انرژی قابل متابولیسم 2 / 7، 09 / 7 و 86 / 6 مگاژول در کیلوگرم ماده خشک بود. نتایج این پژوهش نشان د اد میزان ماده خشک مورد نیاز روزانه برای گوسفند غالب هر منطقه به ترتیب برابر با 3 / 1 کیلوگرم در استان سمنان برای نژاد سنگسری و در استان لرستان 6 / 1 کیلوگرم برای نژاد لری و در استان مرکزی برای دو نژاد فرهانی و زند ی به ترتیب برابر با 25 / 1 و 63 / 1 کیلوگرم است. کیفیت علوفه مراتع نشان د اد که در صورتی که چرا در فصل مناسب (از لحاظ کیفیت علوفه) صورت گیرد، نیاز روزانه دام در شرایط نگهد اری تامین می شود.