بررسی سیتوژنتیکی گونه هایی از جنس آتریپلکس (Atriplex) در ایران

سید محسن حسام زاد ه حجازی، ستاد یار موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتعحمید عالید اعی، کارشناس ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد بروجرد مهد ی ضیایی نسب، ارشناس ارشد موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع برای بررسی تنوع سیتوژنتیکی جنس آتریپلکس از طریق سیستم آنالیز تصویری، کاریوتیپ 17 جمعیت متعلق به 10 گونه مختلف در سلول های مریستم انتهایی ریشه مطالعه شد. تعد اد کروموزوم های پایه در کلیه جمعیت های مورد بررسی 9=x بود اما از لحاظ سطوح پلوئید ی تنوع وجود داشت. براساس جد ول دو طرفه Stebbins همه جمعیت ها در کلاسAو1 قرار گرفتند که این امر موید کاریوتیپ متقارن جمعیت ها بود. نتایج تجزیه واریانس داده های حاصل از کلیه صفات مورد مطالعه در قالب طرح کاملا تصادفی نشان د اد که بین جمعیت ها اختلاف معنی د اری در سطح 1% وجود د ارد که این امر موید وجود تنوع کروموزومی در ژرم پلاسم مورد بررسی بود. تجزیه به مولفه های اصلی نشان د اد که، دو مولفه اول و دوم به ترتیب 25 / 51 و 50 / 47 درصد از واریانس موجود بین جمعیت ها را توجیه نمود ند. در مولفه اول صفات طول بازوی کوتاه و طول کل کروموزوم و در مولفه دوم صفات شاخص سانترومری، درصد شکل کلی، نسبت بازو ها و طول بازوی بلند بیشترین سهم را در واریانس بین جمعیت ها داشتند. به منظورگروه بندی جمعیت ها براساس صفات کاریوتیپی، تجریه کلاستر به روش Ward انجام شد که با برش د ند روگرام در فاصله اقلید سی 87 / 2 جمعیت ها در چهار کلاس مختلف قرار گرفتند. در این بررسی بیشترین فاصله بین دو گونه A.aucheri و A.halimus مشاهده شد که به ترتیب دارای فرم بوته ای و د رختچه ای بودند و کمترین فاصله نیز بین دو گونه A.leucoclada نمونه یزد و A.nitens نمونه (هراز1)وجود داشت که هر دو دارای فرم بوته ای بودند. د یاگرام حاصل از پراکنش جمعیت ها براساس دو مولفه اصلی اول و دوم، جمعیت های مورد بررسی را در چهار گروه متمایز قرار د اد که این امر موید نتایج حاصل از تجزیه کلاستر بود. در تجزیه کلاستر (UPGMA) بر اساس دو پارامتر 1 A (شاخص نامتقارن بود ن د رون کروموزومی) و2 A (شاخص نامتقارن بود ن بین کروموزومی)، با برش د ند روگرام در فاصله 83 / 1 جمعیت ها از لحاظ تکاملی در سه گروه متمایز قرار گرفتند. بر این اساس دو گونه A.aucheri و A.lentiformis نمونه یزد بیشترین فاصله را نشان د اد ند و کمترین فاصله بین دو گونه A.micrantha و A.tatarica مشاهده شد.