قواعد حاکم بر اعمال همزمان نظام های جبران خسارت (مسوولیت مدنی، بیمه و تامین اجتماعی)

امروزه مسؤولیت مدنی، بیمه و تامین اجتماعی سه شریک عمده جبران خسارت زیاندیدگان محسوب می شوند. چنانچه خسارت از طریق مسؤولیت مدنی و یکی یا هر دو نظام دیگر قابل جبران باشد، مسئله نحوه جمع مبالغ قابل پرداخت از طریق بیمه و مزایای تامین اجتماعی و حق جبران خسارت از طریق نظام مسئولیت مدنی مطرح می شود. در این زمینه در نظام های حقوقی دنیا چهار راه زیر وجود دارد: 1- اختیار زیاندیده در مراجعه به واردکننده زیان یا استفاده از بیمه و مزایای تامین اجتماعی. 2- پذیرش جبران خسارت مضاعف زیاندیده. 3- مراجعه شرکت بیمه و نهاد تامین اجتماعی به واردکننده زیان برای استرداد مبالغ پرداخت شده به زیاندیده. 4- کاستن از بار مسئولیت واردکننده زیان به اندازه مبلغی که زیاندیده از بیمه یا تامین اجتماعی دریافت می کند. در این مقاله، ضمن تشریح راه حل های فوق، وضعیت حقوق ایران نیز از این جهت مورد بررسی قرار گرفته و پیشنهادهای لازم برای تحول نظام حقوقی ارایه شده است.