بررسی اثرات ژن در کنترل صفات کمی در کلزا از طریق تجزیه و تحلیل دای آلل

جهت تعیین ترکیب پذیری، وراثت پذیری و اثرات ژن درکنترل صفات کمی گیاه کلزا آزمایشی با شش رقم کلزا (فوستو، آپشن 500، کریستینا، گولیاث، شیرالی و پ. ف-91/4570) در یک سیستم دای آلل کامل انجام گرفت. پس از تهیه جامعه در حال تفکیک نسل دوم (F2)، آزمایش در قالب طرح لاتیس ساده با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات زراعی قراخیل (مازندران) پیاده گردید و محاسبات آماری براساس روش اول و مدل I گریفینگ انجام پذیرفت. برآورد اجزای واریانس، مؤید این بود که میانگین مربعات ترکیب پذیری عمومی و خصوصی برای همه صفات، به جز عملکرد دانه و تعداد غلاف در بوته، معنی دار بودند. میانگین مربعات تلاقی معکوس نیز برای همه صفات، به جز تعداد دانه در غلاف و تعداد انشعاب، از نظر آماری معنی دار بودند. این موضوع نشان دهنده اثر افزایشی و غیرافزایشی در کنترل همه صفات، بجز تعداد غلاف در بوته و عملکرد دانه است. وجود درجه غالبیت بیش از یک برای همه صفات و قابلیت توارث پذیری خصوصی پایین برای آنها، نشان دهنده اهمیت بیشتر اثرات غیرافزایشی ژن ها در کنترل ژنتیکی اغلب خصوصیات مورد مطالعه می باشد. به طورکلی رقم آپشن 500 و کریستینا، بهترین والد از نظر ترکیب پذیری عمومی و تلاقی گولیاث × پ. ف-91/4570 بهترین دورگ از نظر ترکیب پذیری خصوصی بودند.