بررسی ریزش قبل از برداشت و ارتباط آن با میزان اکسین در ناحیه ریزش میوه پرتقال ایتالیایی (Citrus sinensis cv. Italian)

در بین محصول های باغی ایران مرکبات با بیش از 9/3 میلیون تن محصول در سال رتبه اول تولید کشور و مقام ششم تولید سالیانه مرکبات جهان را به خود اختصاص داده است. در برخی از ارقام مرکبات مانند پرتقال ایتالیایی، ریزش مقدار زیادی میوه قبل از برداشت مشکلی اساسی است که سبب کاهش بازده، سود اقتصادی و نیز هدررفت ذخایر درخت می گردد. با توجه به متوسط عملکرد پرتقال ایتالیایی در باغ بهارستان ساری در سال پرمحصول، سالانه حدود 5/7 تن میوه در هکتار در فاصله کوتاهی قبل از برداشت ریزش کرده و از بین می روند. به منظور بررسی و امکان کاهش ریزش در این رقم طرحی در قالب بلوک های کامل تصادفی با 7 تیمار شامل: 1. شاهد 2. 2،4-D 3. 2،4-D و اوره 4. 2،4-D و سولفات روی 5. 2،4-D و ساکارز 6. 2،4-D وGA3 7.GA3 و اوره و 4 تکرار اجرا شد. در هفته آخر آبان ماه، سال 1384 تیمارها محلول پاشی و سپس هر هفته تعداد میوه های ریزش کرده شمارش شده و در پایان، درصد ریزش میوه در تیمارهای مختلف محاسبه شد. در زمان برداشت، قسمت کالیکس میوه ها جدا گردید و میزان اکسین در منطقه ریزش این نمونه ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که همه تیمارها به جز تیمار 7 میزان ریزش را نسبت به شاهد کاهش دادند و این کاهش از نظر آماری معنی دار بود. تیمارهای 2 و 5 به ترتیب با 64 و 65 درصد کاهش ریزش نسبت به شاهد، بیش ترین اثر را داشتند. متوسط کاهش ریزش در تیمارها به غیر از تیمار 7، حدود 60 درصد نسبت به شاهد بود. کاهش60 درصدی ریزش، برابر با حدود 5/4 تن افزایش عملکرد در هکتار می باشد. میزان اکسین منطقه ریزش نمونه ها در تیمارهای مختلف نشان داد که تیمارها موجب افزایش میزان اکسین در این منطقه شده و این افزایش در تیمارهای 2، 3، 4 و 5 نسبت به شاهد معنی دار بود که احتمالا افزایش میزان اکسین موجب کاهش میزان ریزش شده است. لذا با توجه به نتایج این آزمایش، مصرف 2،4-D می تواند به عنوان یکی از راه های بسیار موثر و مقرون به صرفه برای کاهش ریزش قبل از برداشت مرکبات پیشنهاد شود.