اثر توام کم آبیاری و شوری بر میزان عناصر غذایی و ماده خشک کلزا و پروفیل شوری خاک تحت شرایط گلخانه ای

کمبود آب و شوری خاک در مناطق خشک دو عامل مهم محدودکننده تولیدات کشاورزی هستند. گیاه کلزا به سبب تطابق با شرایط اقلیمی مناطق مختلف ایران، توانایی بالقوه بالایی برای تامین قسمت عمده روغن مورد نیاز کشور را داراست. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر توام شوری و کم آبیاری بر مقدار عناصر غذایی و درصد ماده خشک کلزا و پروفیل شوری خاک تحت شرایط گلخانه ای روی کلزای پاییزه (رقم زرفام) در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد در سال 1385 انجام شد. آزمایش فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار که شامل دو فاکتور شوری و آب آبیاری است، اعمال شد. چهار سطح شوری آب آبیاری شامل 4-3S1 =، 7-6S2 =، 10-9 S3 =و 13-12S4 = دسی زیمنس بر متر و سه سطح آب آبیاری شامل آبیاری بعد از30W1=، 50 W2 = و 80 W3 = درصد تخلیه مجاز بود که در یک خاک لوم شنی انجام گرفت. نتایج نشان داد که شوری و کم آبیاری در سطح 1% بر درصد ماده خشک معنی دار شد. در اثر اعمال توام تیمارهای شوری و کم آبیاری بر کلزا، با افزایش شوری تا تیمار S3، درصد ماده خشک 6/14 درصد افزایش و سپس در تیمار S4 به میزان 9/10 درصد کاهش یافت. درصد ماده خشک گیاه در تیمار W3 نسبت به تیمار W1 حدود 5/6 درصد کاهش یافت ولی این کاهش معنی دار نبود. کم آبیاری و اثر متقابل شوری و کم آبیاری بر میزان هیچکدام از عناصر (فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم) معنی دار نشد. شوری در سطح 1% بر غلظت سدیم، کلر و روی معنی دار شد. تیمار شوری S3 و تیمار تنش رطوبتی W2 دارای بیشترین مقدار مس، روی و آهن بودند. پس از اتمام آزمایش ها، بررسی شوری لایه های 5-0، 10-5 و 20-10 سانتی متر نشان داد که عمق صفر تا 5 سانتی متر خاک بیشترین شوری را داراست، شوری لایه میانی (عمق 5 تا 10 سانتی متر) از دو عمق دیگر کمتر بوده و شوری عمق 10 تا 20 سانتی متر از ناحیه میانی بیشتر ولی از لایه سطحی خاک کمتر است.